2021’de Türkiye’nin Elektrik Üretiminde Fosil Yakıtların Payı Arttı

İklim Haber yeni bülteninde, bir önceki ayda Yeşil Düzen, Paris Anlaşması, Fosil Yakıt ve Yenilenebilir Enerji Sektörleri ve Yeşil İyileşme çerçevesinde yaşanan gelişmeleri ve bu gelişmeler kapsamında hazırladığı özel analizleri bir araya getirip okuyucularına sunuyor. İşte geçtiğimiz Şubat ayında yaşananlar.
 

İklim Haber Özel Analizleri
 

İklim Haber ve KONDA Araştırma tarafından gerçekleştirilen “Türkiye’de İklim Değişikliği ve Çevre Sorunları Algısı 2021” sonuçlarına göre yurttaşların sadece %25’inin Paris Anlaşması ve %17’sinin ise Türkiye’nin 2053 yılı net sıfır emisyon hedefine dair bilgisi var. Türkiye’deki her dört kişiden üçü iklim krizinin insan faaliyetlerinin bir sonucu olduğunu düşünürken, toplumun %66’sı iklim değişikliği için endişeli olduğunu belirtiyor.


“Türkiye’de İklim Değişikliği ve Çevre Sorunları Algısı 2021” araştırmasının sonuçlarını yorumlayan KONDA Genel Müdürü Bekir Ağırdır’a göre araştırma, “Bir kez daha yaşanan gündelik hayat ve meseleler üzerinden farkındalığın ve endişenin yükseldiğini ama öte yandan da ne yapılacağı konusunda hem bilgi eksikliğinin hem de siyasi pozisyonların ürettiği farklılaşmaların olduğunu teyit ediyor.”


Boğaziçi Üniversitesi’nden Doç. Dr. Sevil Acar, araştırmanın sonuçlarını şu şekilde yorumluyor: “Seçmenler arasında farklılıklar olsa da iklim değişikliğine karşı harekete geçme talebinin arttığını görmek sevindirici. Buna paralel olarak toplumun yarısından fazlası Paris Anlaşması’nın mecliste onaylanmasından memnun. Fakat şaşırtıcı bir şekilde toplumun çoğunluğu iklim değişikliğini orman yangınlarının başlıca sebebi olarak görmüyor.”


İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Doğanay Tolunay, siyasilerin iklim değişikliği ve orman yangınlarıyla samimi olarak mücadele etmek istiyorlarsa söylemlerine dikkat etmelerini, siyasi kaygılarla hareket etmemelerini öneriyor.


İklim Haber Yayın Yönetmeni Barış Doğru, önümüzdeki dönem için iklim krizinin aynı zamanda bir yoksulluk, eşitsizlik ve kalkınma sorunu olduğunu; kimsenin bu sorundan tek başına çıkamayacağını gösteren yeni kamusal politikalara yönelik ihtiyacın büyüdüğünü ifade ediyor.


Öne Çıkanlar


IPCC’nin yeni raporuna göre, her geçen gün artan yaşam, biyoçeşitlilik ve altyapı kaybını önlemek ve iklim değişikliğine uyum sağlamak için iddialı, hızlandırılmış eyleme ihtiyaç duyulurken seragazı emisyonlarında da acil ve derin kesintiler yapmak gerekiyor. Rapor, ilk kez iklim değişikliği tehdidini ve eylemin aciliyetini kesin olarak tanımlıyor.


21-25 Şubat tarihleri arasında Konya’da düzenlenen İklim Şurası’nda kömürden çıkışa dair karar alınmazken, doğalgaz ve nükleer enerjiden elektrik üretiminin ise artırılması talep edildi.


Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), özel sektörün COVID-19’dan toparlanmasını ve ülkenin “yeşile” geçişini destekleyerek, Türkiye’deki yatırımını 2021’de 2 milyar euroya yükseltti. Banka finansmanının %85’inden fazlası özel sektöre yönlendirildi ve %55’i sürdürülebilirliği destekleyen projelere ayrıldı. İngiliz Financial Times gazetesinde Laura Pitel ve Sam Fleming imzasıyla yayımlanan “EBRD hâlâ özgürlüğü mü finanse ediyor?” başlıklı yazıda, demokrasi yanlısı ilkelerine rağmen EBRD’nin yılda 10 milyar euroyu bulan kredilerinin önemli bölümünün otoriter liderlere sahip ülkelere gittiği belirtildi.


2020 Ocak ayında mevzuata uygun olmadıkları gerekçesiyle faaliyeti durdurulan santralların dördünde hâlâ çevre yatırımları tamamlanmadı ama buna rağmen santrallar, geçici faaliyet belgesi ile çalışmaya devam ediyor. Çevre izni alan iki santralda ise izin süreçlerinin usulüne uygun işletilmediği tespit edildi.


2021’de Türkiye’nin Elektrik Üretiminde Fosil Yakıtların Payı Arttı


Türkiye’nin brüt elektrik üretimi 2021 yılında bir önceki yıla göre %8 oranında arttı. TEİAŞ’ın verilerine göre geçen yıl üretilen 331 milyar kilovatsaati bulan elektriğin %32,71’lik kısmı doğalgaz çevrim santrallarından, yüzde 31,43’ü ise kömürlü termik santrallardan sağlandı. Böylece elektrik üretiminde fosil yakıtla (petrol, kömür ve doğalgaz) çalışan santralların payı %64’ün üzerine çıktı. 2020 yılında bu oran %58’di.


Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği’nin (SEFiA), yeni yayımladığı “Türkiye Çelik Sektörü Raporu: Üretim, Ticaret ve Karbonsuzlaşma Süreci” adlı rapora göre Türkiye çelik sektörünün güçlü konumunu kaybetmemesi ve lider konuma geçmesi için kapsamlı bir dönüşüm planlanmalı ve bu plan tüm paydaşlar tarafından tutarlı bir şekilde uygulanmalı.


Avrupa Komisyonu, yatırım amaçlı sürdürülebilir ekonomik faaliyetler listesi olan AB Taksonomisi'ne doğalgazı ve nükleeri dahil etme önerisini açıkladı. 2021'in sonunda gündeme getirilen öneri, yatırımcılar, bilim insanları, finans uzmanları ve kampanyacılardan büyük tepki gördü.


Yeni verilere göre, HSBC, Barclays ve BNP Paribas liderliğindeki Avrupa'nın en büyük bankaları, net sıfır karbon emisyonu hedefleme vaadinden bu yana, bir yıldan az bir sürede üretimi arttıran petrol ve gaz şirketlerine 33 milyar dolar sağladı.


Petrol Firmalarının İklim Eylemi Söylemleri Yeşil Badanadan İbaret


BloombergNEF (BNEF) tarafından yayımlanan “Enerji Dönüşümü Yatırım Eğilimleri” raporuna göre, rüzgar ve güneş enerjisi kullanımının artmasıyla 2021 yılında yenilenebilir kaynaklara yapılan küresel yatırım %27 arttı ve 755 milyar dolara ulaştı. Ancak rapora göre, net sıfır hedefine ulaşmak için toplam enerji dönüşümü harcamalarının önümüzdeki yıllarda üç katına çıkması gerekiyor.


Finansal düşünce kuruluşu Ember’in yeni bir analizine göre, Avrupa Birliği’nin kirletici kömür enerjisini aşamalı olarak durdurma çabaları, gaz fiyatlarındaki artışla beraber sekteye uğradı.


Yeni bir araştırma, 1965'ten bu yana küresel karbon emisyonlarının %10'undan fazlasından sorumlu olan ExxonMobil, Chevron, Shell ve BP'nin kayıtlarını inceledi. Araştırmacılar, 2020'ye kadar 12 yıllık verileri analiz ettiler ve şirketin iddialarının eylemleriyle uyumlu olmadığı sonucuna vardılar. Bu şirketlerin bir çoğu yeni petrol sahası keşiflerini azaltmak yerine artırıyor.


IEA, küresel enerji sektöründen kaynaklanan metan emisyonlarının resmi olarak bildirilenden %70 daha yüksek olduğunu açıklarken, kömür endüstrisinin katkısı ilk kez ortaya kondu.