En Sıcak Konular

İRAN İLE BATI ARASINDA GEÇİCİ ANLAŞMA SAĞLANDI

24 Kasım 2013 18:12 tsi
İRAN İLE BATI ARASINDA GEÇİCİ ANLAŞMA SAĞLANDI On yıllardır süren İran ile Batı'nın, nükleer müzakereler ile ilgili olarak yapılan pazarlıklarda ilk kez, geçici de olsa, bir anlaşma sağlandı.

İran'dan dünyayı şaşırtan hamle!

On yıllardır süren İran ile Batı'nın, nükleer müzakereler ile ilgili olarak yapılan pazarlıklarda ilk kez, geçici de olsa, bir anlaşma sağlandı.

İran ile 6 büyük dünya gücünün(P5+1), Cenevre saatiyle, Pazar gününün çok erken saatlerinde ulaştığı anlaşma ile, İran nükleer programının önemli kısımlarını dondurmaya söz verirken, Batı da geçici olarak İran'a karşı koyduğu bazı ambargoları hafifletecek.

Önümüzdeki 6 ay boyunca, İran'ın nükleer programının dondurulması, ve nükleer faaliyet tesislerinin geriye döndürülmesi için uğraşı verilecek.

Beyaz Saray'ın yayınladığı bildiriye göre, toplamda İran yaklaşık 7 milyar dolarlık bir mali ambargodan kurtulmuş olacak. Ve bu kolaylıklar önümüzdeki 6 ay için geçerli olacak. Eğer İran, verdiği sözleri yerine getirmezse, bu kolaylıklar da duracak.

Yapılan anlaşmanın maddeleri, Beyaz Saray tarafından açıklandı:

İran:

- %5 üzerindeki uranyum zenginleştirmesinin durduracak ve %5 üzerinde zenginleştirmeye yarayacak teknik bağlantıların ortadan kaldıracak.
- %20 zenginleştirmeye yakın uranyumunu etkisiz hale getirecek.
- Yeni santrifuj inşa etmeyi durduracak.
- Yeni uranyum zenginleştirme tesisleri inşa etmeyecek
- Arak reaktörünü inşa etmeyecek
- Arak reaktörü için yakıt üretimini ve reaktöre yönelik diğer faaliyetleri durduracak
- Uluslararası Atom Enerji Kurumu (IAEA) müfettişlerine Natanz ve Fordow reaktörlerine günlük denetleme imkanı verecek.
- IAEA müteffitişlerine santrifüj kurma tesislerine ulaşım imkanı verecek.
IAEA'ya İran tarafından verilen bu sözlerin doğrulanma adımları için İran ve P5+1 ortak Komisyon kuracak.

İran'ın verdiği bu sözlere karşılık P5+1 şu kolaylıkları sağlayacak:

- Önümüzdeki 6 ay boyunca nükleer programla ilgili yeni ambargolar getirilmeyecek.
- Altın ve diğer bazı değerli metaller, İran'ın oto sektörü ve petro-kimya endüstrisiyle ilgili olarak bazı ambargoların kaldırılması.
- İran havayolları ile ilgili bazı ambargoların kaldırılması.
- İran'ın petrollerinin alımı ile ilgili bazı kolaylıklar sağlayarak, şu anki azaltılmış seviyede devamının sürmesi.
- 400 milyon dolarlık devlet bursu yardım programının transferinin sağlanması.
- İnsani yardım transaksiyonlara kolaylık sağlanması

Birçok Amerikalı Kongre üyesi, özellikle Cumhuriyetçi üyeler, yapılan anlaşmayı eleştirmeye başladılar.

Ambargolar mı başardı?

CNN'den Nick Thompson'a göre, İran 2007 yılından itibaren 3000 sayısında uranyum zenginleştirmeye yarayan santrafüj sahibi oldu. Bugün ise Carnegie Endownment'daki İran uzmanı Mark Hibbs'e göre, 19 bin santrafüje sahip İran.

Ama ambargolar İran'ın ekonomisine kapanması zor olan darbeler indirdi. yine CNN'den John Defrerios'a göre, petrol gelirleri düştü, İran'ın parası %80 oranında değer kaybetti, enflasyon yükseldi ve devlet istihdamında çok büyük düşüşler yaşandı.

Carnegie'deki bir başka İran uzmanı Karim Sadjadpour'un Vatan'a verdiği bilgilere göre, bir önceki İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad'ın diplomasiden uzak ve dünyayı hiçe sayan tavrı, Batı'nın İran'ı izole etmesinde çok büyük rol oynadı. Ahmedinejad adeta, söylediği skandal sözler ile İsrail ve Batı liderlerinin İran'a karşı ambargoları yenilemesinde kolaylık yaratıyordu.

Ahmedinejad'ın görev süresinin bitmesiyle birlikte ise, doğru veya yanlış, reformcu olarak bilinen Hassan Ruhani ve diplomatik yönüyle bilinen Javad Zarif dışişleri bakanı oldu. Göreve geldiğinden beri adeta ''charm offensive'' hamleleri başlatan bu ikili, bir anda Batı'da büyük bir izleyici ve sempati duyan kitleye sahip oldu. Twitter, Youtube ve Facebook'u kendi ülkesinde yasaklayan İran rejimi, bu kanalları etkili bir şekilde kullanarak Batı'ya ulaştı. 

Washington'da özellikle Obama yönetimi ile birlikte etkin hale geçen Amerikalı liberal kanat, eskiden beri güvercin yaklaşımı ile bilinen ve her ne olursa olsun İran rejimi ile bir anlaşma yapılması gerektiğine inanan bir düşünceye sahipti. Neoconların Irak ve Afganistan başarısızlıkları ile Bush döneminin kapanmasından sonra bu kanadın yerini bir anlamda kapan liberaller, bugünlerde ABD ile İran arasındaki yakınlaşmayı en kuvvetli destekleyen kimseler.

İran Atom Bombasına Ne Kadar Yakın?

İran'ın nükleer programıyla ilgili sürekli şekilde yapılan spekülasyonlar, İran'ın bir atom bombası inşa etmek istedğinde bunun için bir ay ila altı ay civarında zamana ihtiyacı olduğunu savunuyor.

Carnegie Endownment'daki İran uzmanı Mark Hibbs'e göre ise, İran'ın ihtiyacı olan süre 1 ila 3 yıl arasında.

Anlaşma Sadece Geçici

Hatırlanması gerekir ki burada işaret edilen bütün bu şartlar, ilk ve geçici bir anlaşma için üzerinde durulan konular. Bu kısmi anlaşma onaylanmasıyla, önümüzdeki 6 ay içinde iki taraf tekrar müzakere masasına oturacak ve bu kez temel parametlerle sürekli bir anlaşma sağlamaya çalışacak.

İSRAİL'DEN JET TEPKİ

İran'ın nükleer programını izlemekle görevli İsrail İstihbarat Bakanı Yuval Steinitz, anlaşmanın "İran'ın aldatmacası ve kendini kandırma"dan ibaret olduğunu ifade etti. Steinitz, "Yapılan anlaşma İran'ın bomba sahibi olmasına biraz daha yaklaştırdı. İsrail, İran'ın aldatmacasından ibaret olan bu uluslararası kutlamaya katılmayacak" dedi.

İsrail Sanayi, Ticaret ve Çalışma Bakanı Naftali Bennett de anlaşmaya sert tepki verdi. Bennett, "Eğer 5 yıl içinde New York ya da Madrid'de nükleer bir saldırı olursa bunun sorumlusu bu sabah imzalanan anlaşmadır" dedi. İsrail Başbakanlık ofisinden yapılan açıklamada İran ile yapılan anlaşma için "kötü bir anlaşma" yorumu yapıldı. (İlhan TANIR/WASHINGTON)

Kaynak: GAZETEVATAN http://haber.gazetevatan.com/irandan-dunyayi-sasirtan-hamle/586566/30/Dunya




Bu haber 762 defa okundu.


Yorumlar

 + Yorum Ekle 
    kapat

    Değerli okuyucumuz,
    Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
    Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
    · Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
    · Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
    · Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
    · Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
    · Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
    · Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
    · Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
    Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.




    Yazarlar

    En Çok Okunan Haberler

    Şirket Haberleri ŞİRKET HABERLERİ

    Haber Sistemi altyapısı ile çalışmaktadır.
    5,552 µs