Prof.Dr. Osman Turan

17 Ocak 2008 15:55 tsi
Selçuklular tarihi ile ilgili çalışmalarıyla tanınan Prof. Dr. Osman Turan, Trabzon'un Çaykara ilçesine bağlı Soğanlı köyünde 1914 yılında doğdu.

Prof. Dr. Osman Turan, 1914 yılında Trabzon'un Çaykara ilçesine bağlı Soğanlı köyünde ailesinin 3. çocuğu olarak doğdu.

Soyu, Kuranoğulları ailesinden gelmektedir. Dedesi Abdullah Ağa, babası ise Birinci Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesinde Erzurum Kandilli'de şehit olan Hasan Ağa’dır. Annesi Şahsenem Hanım’dır.

İlkokulu dayısının himayesinde Çaykara'da, ortaokulu ailesinin taşındığı Bayburt'ta okudu. Liseyi ise Trabzon'da başlayıp 1935 yılında, Ankara Erkek Lisesi'nden mezun olarak bitirdi.

Ankara Üniversitesi Dil-Tarih ve Coğrafya Fakültesinden 1940'ta mezun oldu. "On iki Hayvanlı Türk Takvimi" adlı eseriyle doktor oldu. Doktora jürisinin başkanı Prof. Dr. Fuat Köprülü idi. 1944 'de doçentliğe, 1951'de de profesörlüğe yükseldi.

1948'de Paris'te toplanan Şakiyatçılar Kongresine "Selçuklu Türkiye'sinde Toprak Hukuku" adlı tebliği ile katıldı. 1948-1950 yılları arasında Londra ve Paris'te incelemeler yaptı. 1954 yılında Trabzon'dan milletvekili seçildi. Milletvekilliği 27 Mayıs 1960'a kadar sürdü.

Türk Ocaklarını Genel merkezinin Ankara'ya nakli üzerine 1959'da yapılan Kurultayda Genel Başkan oldu. Türk Yurdu Mecmuasını yepyeni bir muhteva ve ruhla çıkardı. Türkiye'nin en çok okunan fikir dergisi yaptı. Yassıadaya sevk edilince bir süre Türk Ocaklarından ayrı kaldı.

Yassıada'da 17 ay tutuklu kaldı. Beraat etti. 1964'te Adalet Partisi Genel başkan Yardımcısı seçildi. 1965'de tekrar Trabzon'dan milletvekili oldu,

1966 da Hamdullah Suphi Tanrıöver'in ölümü üzerine yapılan kurultayda Türk Ocakları Genel Başkanı  oldu.Prof. Dr. Osman Turan'ın Genel Başkanlığı döneminde Türk Ocakları her bakımdan şahsiyetini kazanmış, itibarlı, fikir ve kanaatleri cemiyetin her kesiminde kabul gören bir kuruluş olarak vasıflandırıldı.

Prof. Dr. Osman Turan, Adalet Partisi’nde Genel Başkan Yardımcılığı'na kadar yükselmesine rağmen parti yöneticileriyle fikri ayrılıklar içerisindeydi. Nihayet, Osman Yüksel Serdengeçti ile birlikte AP.’den ayrıldı ve 12 Ekim1969 tarihinde yapılan milletvekili genel seçimlerinde Trabzon’da MHP listesinden ilk sıradan aday oldu. Seçimlerden sonra ise siyasetten kesin olarak çekildi.

1972'de emekli oldu. 17 Ocak 1978'de  vefat etti.

Prof. Dr. Osman Turan'ı, meslektaşları "Ciddi ilim adamı formasyonu, sağlam karakteri, yüksek medeni cesareti, doğruluğu ve tok sözlülüğü, çok geniş fikri ihata kabiliyeti, Türklükle ilgili geniş ve sağlam bilgisi, muktedir kalemi ile tanınmış bir ilim adamı" olarak tarif ediyorlar.

Prof. Dr. Osman Turan, İngilizce, Fransızcı, Arapça ve Farsça biliyordu.

Türk Ocakları Genel Başkanlığı yaptığı dönemler şöyledir:

1959–1960 /  1960–1961 /  1966–1973

ESERLERİ

Dünya çapında bir Selçuklu tarihi mütehassısı olan Prof. Dr. Osman Turan'ın yüzlerce makalesinin dışında şu eserleri vardır:

"On İki Hayvanlı Türk Takvimi (1941), Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti (1965), Türk Cihan Hakimiyeti Mefkuresi Tarihi (iki cilt) (1969), Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi (1973), Selçuklular ve İslamiyet (1971) Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar (1958), Selçuklular Zamanında Türkiye (1971), Türkiye'de Manevi Buhran Din ve Laiklik (1964), Türkiye'de Komünizmin Kaynakları (1965) Vatanda Gurbet (1980), Türkiye'de Siyasi Buhranın Kaynakları (1980)"

*****

BİR ANEKDOT:

Prof.Dr. Osman Turan'ın, Yassıada çilesinden bir anekdot:

"Güryay Fırsat Kolluyor

5 Temmuz Salı Ada kumandanı Tarık Güryay'ın Prof.Osman Turan'a diş bilediğini artık hepimiz biliyoruz.Bir pundunu beklediğinden de kuşkumuz yok. işte Güryay öğle üzeri
koğuşa girdiği zaman o fırsatı ele geçirdiğini sanmış ve pek keyiflenmişti.

Geçenlerde tutuklular havalandırmaya çıkarılırken,ameliyatlı olan prof.osman turan hem ağır yüyüyor,hemde sıranın çızgüsine dikkat etmiyordu.Bunu gören yarbay bağırmış,turan'ı azarlamaya kalkışmış. O da herkesin içşinde "buraya Askerlik talimine mi geldik,esirsek açıkça söyleyin! demiş,ama yarbay,nedense beklenen tepkiyi göstermeyip homurdanmakal yetinmişti.

Kumandan koğuşa girdiği zaman Samsun milletvekili Necmettin Doğuyıldız ile Trabzon Milletvekili Prof. Osman Turan holde konuşuyorlardı.Doğuyıldız ayakta duruyor,
Turan ise iskemlede oturuyordu.Yarbay'ın girdiğini gördüğü halde konuşmasını sürdüren Prof.Turan'ın davranışı,daha doğrusu hiçbir davranışta bulunmayışı Tarık Güryay için sataşma gerekçesi idi.

"Hayrola Osman Bey"dedi."ayaklarına felç mi geldi?Prof Turan anlamamış göründü:"Yok"karşılığını verdi."Elhamdülillah,bir şeyim yok!".. konuşma şöyle sürdürüldü.:
"Madem bir şeyin yok,ben gelince neden ayağa kalkmadın.?"
"Siz buraya geldikçe ayağa kalkmak benim vazifem mi"
"Bir yerin amiri gelince,orada bulunanların onu selamlaması görevleri değil midir?"
"Sizi selamlamak,siz geldiniz diye ayağa kalmak benim vazifem değildir."

Sanki Profesör'ün bu karşılığını bekliyormuş gibi Yarbay Tarık mekanık bir hamle ile Prof.Turan'ın suratına bir tokat vurdu.O anda,daha şaşırtıcı bir şey oldu;o hasta profesör de aynı hızla yerinden fırladı ve Yaradana sığınıp Ada kumandanı Tarık Güryay'a daha şiddetli bir tokat vurdu.Ortalık birden karıştı.Yarbay'ın gölgeleri iki topçu teğmen silahlarına davranarak ileri atıldılar.Olayın tanıkları araya girdiler.Necmettin Doğuyıldız Yarbay'ın yere düşen şapkasını alıp başına koydu ve Güryay elindeki çoban sopası ile ileri bir iki hamle yapıp profesörün başına ve omuzuna vurduktan sonra gorillerine buyurdu:"Alın bu O.....çocuğunu zindana atın.."
Akay ve teoman Trabzon Milletvekili Prof.Turan'ı kucakladılar,sürüklercesine adanın kayalarına oyulmuş Bizans zindanına götürdüler."

Olayın şahidi  ve kaleme alan:Turhan Dilligil (gazeteci yazar,eski milletvekili) Kaynak:Gayri Resmi Tarih ( Orhan Gazi Aşiroğlu )

******
Mir Haber

Bu haber 474 defa okundu.