ISMARLAMA ANAYASA

30 Mart 2011 09:44 tsi
Bernard de Mandeville'in "Arılar Ülkesi"ndeki savruk görüşleri TÜSİAD'ın bazı işletmeci üyelerinin ağzında pelesenk olursa, herhalde düşünce ölçeğinde gönenç vermez.

Ismarlama Anayasa

Eski Yunan site-devletleri (politea)'nin bazılarına ve Atina site, devletine anayasa hazırlayan Aristoteles, sonuncusunu "Atina Anayasası" başlığıyla eserleri arasına da katmıştır. Ama eserin varlığı bildirilmekle birlikte uzun yüzyıllar kaybolduğu biliniyordu. Nihayet eser XIX. yüzyılın sonunda, 1898 tarihinde bulunmuştur. Aristoteles'ten önce "Sofist" olarak nitelenen felsefi okulun birkaç mensubu da bazı site-devletleri için anayasa kaleme almışlardır. Platon, sofistleri, zaten elde edilmesi ve öğretilmesi başlı başına erdem olan bilgiyi belli bir bedel, mesela para karşılığında insanlara öğrettikleri için "erdemsizlik" ile suçlar ve eleştirir. Gerçekte sofistler, sahip oldukları bilgiyi, ihtiyaç duyan kimselere bedel karşılığında öğretmeyi meslek edinmişler ve bu yolla belli bir zenginlik, toplumsal yer de edinmişlerdir.Öte yandan düşünce tarihi bakımından, önemli etkilerine rağmen, olumsuz örnek olarak değerlendirilmişlerdir.
 
Sofistlerin, Aristoteles'in hazırladıkları anayasalar, elbette günümüz anayasalarıyla karşılaştırılamazlar. Bir defa site-devletin dayandığı insan unsuru sınırlı bir topluluk (polis, communoty) tu ve onu yöneten iktidarın varlığını esas alırdı. Yöneten iktidar genel olarak tiranlık (tyrannos)'tı. Özgürlük değil, topluluk yararı (kamu yararı) bir dereceye kadar gözetilebilen bir olguydu. Yeniçağda ve günümüzde anayasaların belirgin niteliği, iktidar karşısında insan olarak bireyin hak ve özgürlüklerinin güvencesinin sağlanması bağlamında hukuk devleti ve demokrasi olgularına dengeli bir şekilde dayanmasıdır.Ancak hak ve özgürlükler, hukuk devleti ve demokrasi kavramları, içeriği sürekli yenilenmeye açık ve doldurulmayı bekleyen biçimler ya da kategoriler hükmündedir. Dolayısıyla düşüncede, bilimde, zihniyetlerde, algılarda, hayat anlayışlarında ve şartlarında ortaya çıkan değişmeler ve gelişmeler, sözkonusu kavramların yeniden gözden geçirilmesini zorunlu kılmaktadır. Sözgelimi 12 Eylül '80 hareketinin, '80 öncesi durumuna tepki olarak yürütme organını ve iktidarı güçlendirmek suretiyle siyasi istikrarı sağlamak amacıyla seçim yasalarına koyduğu yüzde on barajı, daha ilk seçimde, '83 genel seçiminde temsilde adalet ilkesini görünür biçimde zedelemişti. Arada geçen otuz yıllık süreçte yüzde on barajı, iktidar bakımından bir istikrar sağlayabiliyor ama temsilde adalet, toplumun farklı görüşte olan kesimlerinin eğilimlerini parlamentoya yansımasında engel oluşturmasıyla, hak ve özgürlüklerin, hukuk devletinin ve demokrasinin günün şartları muvacehesinde gelişmesini adeta baskılar bir mekanizmaya dönüşüyor.
 
Geçen hafta TÜSİAD'ın kırkıncı yılı dolayısıyla bir grup anayasa uzmanının üzerinde çalıştığı metin kamuoyuna açıklandı. Kamuoyu, açıklanan metnin TÜSİAD'a ait olduğu kanaatine varırken, adı geçen dernek, çalışmanın bir grup anayasa uzmanına ait olduğu açıklamasını yapma gereği duydu. Bunun gerçeği yansıtmadığı, TÜSİAD'ın kırk yıllık tarihine bakıldığında hemen anlaşılır. '79 yılında gazetelere verdiği ilanlar ile dönemin iktidarının yıkılmasındaki payları ortadadır. 12 Eylül hareketi ve '82 Anayasası'nın yapılmasında TÜSİAD'ın ideolojik katkısı yadsınamayacak gerçeklerdir. TÜSİAD, demokrasilerde meşruilik sınırı içinde faaliyette bulunması beklenen baskı grupları kategorisi içinde şeklen görünmekle birlikte, ideolojik tutumu ve eylemine bakıldığında belirleyici siyasal aktör rolünde kendini konumlandıragelmiştir. Sadece '80 sonrası siyasi gelişmelere yakından bakıldığında, demokrasinin kadük bir şekilde kaldığı irdelenirse, doğrudan ya da dolaylı TÜSİAD'ın sorumluluğunu görmek kaçınılmazdır. İdeolojik olarak küresel kapitalizm içinde kendini konumlandırmış gözüken TÜSİAD, siyasi bakımdan oligarşik, hatta totaliter bir yapılanmayı işaret eder gibidir. Demokrasi olarak, en fazla teknokrat bir yönetimi kabul eder sınırdadır. Üzerinde çalışılan anayasa metnini hazırlayan anayasa uzmanlarının tartışmaya sundukları konular bunun göstergesi sayılabilir. Sözgelimi "birey" kavramına yapılan vurgu, çoğunlukla özgürlüğü çağrıştırsa da, gerçekte bütünsel bir özgürlüğe yönelik değildir. Üstelik onaltı-onyedinci yüzyıl Avrupasında el yordamıyla yapılan birey ve özgürlük arayışlarının mutlak doğru kabul edilmesinin yansımaları temel alınırsa! Mesela Bernard de Mandeville'in "Arılar Ülkesi"ndeki savruk görüşleri TÜSİAD'ın bazı işletmeci üyelerinin ağzında pelesenk olursa, herhalde düşünce ölçeğinde gönenç vermez.
 
Çalışma yapan anayasa uzmanları, görüşlerinin uygulamaya aktarılması çabaları dolayısıyla kınanamazlar, ama önüne gelen her kişi ve kuruluşlara ısmarlama kabilinden anayasa hazırlamaları, Platon'un sofist değerlendirmesini ister istemez çağrıştırmaktadır.

 

İsmail Kıllıoğlu-Milli Gazete

 

Kaynak: MİLLİ GAZETE {http://www.milligazete.com.tr/makale/ismarlama-anayasa-195677.htm}

 

Bu haber 734 defa okundu.