Mehmet Emin Yurdakul

14 Ocak 2008 14:51 tsi
Mehmet Emin Yurdakul, Cumhuriyet dönemi Türk şairlerdendir. Türk Milli Edebiyat akımının öncü şairleri arasında yer almıştır.Bu sebeple "Milli Şair"diye anılır.

Mehmet Emin Yurdakul, Cumhuriyet dönemi Türk şairlerdendir. Türk Milli Edebiyat akımının öncü şairleri arasında yer almıştır.Milliyetçi, toplumcu görüşleri savunan şiirler yazmıştır

Mehmet Emin Yurdakul,13 Mayıs 1869'da İstanbul'da doğdu,Beşiktaş Askeri Rüştiyesi'ni bitirdikten sonra bir süre Mülkiye Mektebi'nin idadisinde okudu.1887'de Babıâli Sadaret Dairesi Evrak Odası'na aylıksız kâtip olarak atandı.

1899'da Hukuk Mektebi'ne başladı. öğrenimini ABD'de tamamlamak üzere okuldan ayrıldı. Ancak bu isteği gerçekleşemedi. Memurluk yaşamına döndü. İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne girdi.

Şiirlerinde dile getirdiği düşünceler, yansıttığı gerçekler saray tarafından kuşkuyla karşılandığı için 1907'de Erzurum rüsumat nazırlığına gönderildi. II. Meşrutiyet sonrası 1909'da bahriye müsteşarlığına, bu görevi istemeyince de Hicaz valiliğine atandı. Bir yıl sonra Sivas valiliğine getirildi. Ancak çalışması engellenince, üç ay sonra bu görevinden de ayrılarak İstanbul'a döndü.

Türk Ocağı'nın kurucuları arasında yer aldı, derneğin başkanı oldu. Çıkarılan Türk Yurdu dergisinin de sorumluluğunu üstlendi.

 İttihat ve Terakki yönetimiyle arası açılınca Erzurum valiliği göreviyle 1911'de İstanbul'dan uzaklaştırıldı. Ertesi yıl da emekliye ayrılmak zorunda bırakıldı.

1913'te Musul milletvekili seçildi. Halide Edip, Köprülüzade Fuat ve Hamdullah Suphi ile birlikte Hars ve İlim Heyeti üyeliğinde bulundu. Milli Türk Fırkası'nın kurucuları arasında yer aldı.

Mayıs 1919'da Sultanahmet Meydanı'nda düzenlenen mitingteki  meşhur hitabında şöyle seslendi:

"Demir ve ateş; kardeşler ben bunlarla hiçbir vatan ve ırkın öldüğünü işitmedim. Şerefli bir tarih ve medeniyete, sağlam bir fazilet ve ahlâka, zengin bir şiir ve edebiyata, dinî ve millî ananelere, ırkî ve vatanî hatıralara mâlik olan bir milletin mahvolduğunu tarih göstermiyor..."

İstanbul işgal edilince,1921'de Anadolu'ya geçti. Atatürk tarafından ilgiyle karşılandı. Antalya, Adana, İzmir yörelerinde dolaşarak halkın ve ordunun manevi gücünü arttırıcı konuşmalar yaptı, Şebinkarahisar, Urfa ve İstanbul milletvekili seçilerek beş dönem meclise girdi.
14 Ocak 1944'de istanbul'da vefat etti.Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi.

Edebi Şahsıyeti:

Mehmed Emin Yurdakul edebiyat hayatına Servet-i Fünun döneminde başlamıştır. İlk kitabı "Türkçe şiirler" ilgiyle karşılanmış, yankılar uyandırmıştır. Dönemin şiir anlayışı dışında, hece ölçüsünü kullanarak yazdığı şiirlerinde sade bir dil kullanmıştır. Türk Edebiyatı'na halk sesini getiren şair olarak nitelendirilmiştir.Türkçülük akımını savunan, bu konudaki düşüncelerini dile getiren öğretici şiirler yazmıştır.

Şiirde biçim yönünden yenilikler yapmıştır. Geleneksel Türk şiirinde sürekli kullanılan kalıpların yerine 4+4+4+3=15,4+4+4+5=17,4+4+4+7=19 gibi alışılmışın dışında kalıplar kullanmıştır. Dörtlük geleneğinin dışına çıkarak üçer, altışar, sekizer dizelik kıtalar kurmuştur. Servet-i Fünun doğrultusunda Batı'dan gelen sone biçiminde şiirler de yazmıştır.

Milliyetçi düşünce ve duyguları dile getirmiştir. İçtimai ve milli konuları işlemiştir. Milletin ve ülkenin gerçeğini, özgürlük istemini yansıtmıştır. Coşku, umut, yüreklendirme ve öğreticilik, şiirinin belirgin unsurları olmuştur.

Kitapları :

Türkçe Şiirler, 1899
Türk Sazı, 1914
Ey Türk Uyan, 1914
Tan Sesleri, 1915
Zafer Yolunda, 1918
Aydın Kızları, 1919
Dante'ye, 1920
Mustafa Kemal, 1928
Ankara, 1939

Şiirlerinden Seçmeler:

"Ey sen, İzmir, ey mazlum Türk ilinin yaslı kızı!
Çamurlara düştü mü sorgucunun ayyıldızı?
Birer ölüm gülü mü göğsündeki kırmızı kan?
............
Bırak Tanrım, bu bakir bize aşk ve iman saçsın!
Yaksın senin ilâhî mâbedinin kandilini
Sana secde ettirsin haşre kadar Türk neslini."

*****

"Biz istersek mefkûrenin kanadının gölgesinde
Asırları övündüren dehamızı parlatırız.
Medeniyet yurdu olan şu zengin şark ülkesinde
Hür ve mes'ut bir memleket bir Türkeli yaratırız."

*****

"Ey Türk vur, vatanın bâkirlerine
Günahkâr gömleği biçenleri vur;
Kemikten taslarla şarap yerine
Şehitler kanını içenleri vur.
............
Vur, senin darbenden çıkacak ateş
İntikam isteyen bir milletindir;
Alnında doğacak kırmızı güneş,
O senin ilâhî hürriyetindir."

*****

BENİM ÖMRÜM

Genç çağdaydım, kendimi bir dikenli yolda buldum;
Hıçkırıklar işittim, gül ve bülbül bağlarından,
Felaketler topladım, Anadolu dağlarından;
Uzun sazlı Aşıklar diyarında aşık oldum.

Ezgi koydum, ahlara, figanlara, Türk şi'rine,
Öz dilimle haykırdım,"Ey milletim uyan" diye;
Viran yurdun dolaştım, bir şehrinden bir şehrine;
Saç sakal ağarttım ben de,"Vatan, vatan" diye.

*****

BIRAK BENİ HAYKIRAYIM

Ben en hakir bir insanı kardeş duyan bir ruhum;
Bende esir yaratmayan bir Tanrı'ya iman var;
Paçavralar altındaki yoksul beni yaralar;

Mazlumların intikamı olmak için doğmuşum.
Volkan söner, lakin benim alevlerim eksilmez;
Bora geçer, lakin benim köpüklerim eksilmez.

Bırak beni haykırayım, susarsam sen matem et;
Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet,
Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir;

Zaman ona kan damlayan dişlerini gösterir.
Bu zavallı sürü için ne merhamet, ne hukuk;
Yalnız bir sert bakışlı göz, yalnız ağır bir yumruk!...

*****

CENGE GİDERKEN

Ben bir Türk'üm dinim, cinsim uludur
Sinem, özüm ateş ile doludur
İnsan olan vatanının kuludur
Türk evlâdı evde durmaz, giderim.

Bu topraklar ecdâdımın ocağı
Evim köyüm hep bu yurdun bucağı
İşte vatan! İşte Tanrı kucağı!
Ata yurdun evlât bulmaz, giderim.

Yaradanın kitabını kaldırtmam
Osmancığın bayrağını aldırtmam
Düşmanımı vatanıma saldırtmam
Tanrı evi viran olmaz giderim.

Tanrım şâhid duracağım sözümde
Milletimin sevgileri özümde
Vatanımdan başka şey yok gözümde
Yâr yatağın düşman almaz, giderim.

Ak gömlekle gözyaşımı silerim
Kara taşla bıçağımı bilerim
Vatanımçün yücelikler dilerim
Bu dünyada kimse kalmaz, giderim.

 

Bu haber 793 defa okundu.