10. ZİRVEDE ''BİR MİLLET ALTI DEVLET'' VURGUSU

18 Eylül 2010 18:58 tsi
Türk dünyası, "Bir millet, altı devlet" hedefini, 16 Eylül 2010’da İstanbul'da kurulan Türk Konseyi ile gerçekleştirdi.

Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirvesi İstanbul’da Gerçekleşti

Türk dünyası, "Bir millet, altı devlet" hedefini, 16 Eylül 2010’da İstanbul'da kurulan Türk Konseyi ile gerçekleştirdi. Özbekistan'ın katılmadığı zirvede Cumhurbaşkanı Gül, Özbek halkını da unutmayarak, "Bir millet altı devlet olmakla gurur duyuyoruz" mesajı verdi [1].

Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10'uncu Zirvesi 16 Eylül’de İstanbul Çırağan Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün başkanlığında yapıldı. Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbanguli Berdimuhammedov, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ve Kırgızistan Geçici Yönetimi Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva'nın katıldığı zirvenin ardından Temeli 18 yıl önce Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından atılan rüya dün gerçek oldu[2]. Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi oluşturuldu. Böylece kurumsal çerçevesi olmadan, düzensiz şekilde bir araya gelen Türk cumhuriyetleri bir örgüt etrafında buluştu. Türkmenistan zirveye ilk defa devlet başkanı seviyesinde katıldı; ancak uluslararası daimi tarafsızlık statüsü sebebiyle şu an için Konsey'de yer almıyor. Türk Konseyi Avrupa Konseyi, Arap Ligi veya İngiliz Milletler Topluluğu gibi ortak bir çatı altında birleşmeyi sağlamayı hedefliyor[3].
Türk dünyasının liderleri, işbirliği sınırlarını genişletmekte kararlı olduklarını gösterdiler. Türkmenistan'ın da önümüzdeki dönemde Konsey'e katılması bekleniyor. Resmen Konsey üyesi olmasa da Türkmenistan kuruluşun faaliyetlerine katılacak, birçok etkinlik bu ülkede düzenlenecek. En son 1998'deki zirveye temsilci gönderen Özbekistan ise İstanbul'a yine heyet göndermedi. Cumhurbaşkanı Gül ise zirve sonunda, "Biz artık bir millet altı devletiz." ifadesini kullanırken, Konsey için Özbekistan'ın adını zikretmesi önemli bir mesaj niteliğindeydi.

 

“DİLDE, FİKİRDE, İŞDE BİRLİK” VURGUSU
Kurulduğu 1992 yılında Rusça ve İngilizceyi çalışma dili olarak benimseyen zirvede müzakereler ilk defa Türkçe olarak yapıldı. Dünkü basın toplantısında ise bazı liderler için çeviri yapıldı. Bu arada toplantı sonrasında açıklanan bildiride Türk cumhuriyetleri arasındaki işbirliğinin artırılması çağrısı yapılırken, Ankara'nın dış politika hedeflerine destek verildi. Kırgız, Kazak, Azeri liderleri ile Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün imzasını taşıyan bildiride Türkiye'nin İran ve Kıbrıs politikalarına paralel açıklamalara yer verildi. AGİT dönem başkanlığını yürüten Kazakistan'ın tebrik edildiği bildiride, Kırgızistan'daki seçimlerin başarıyla geçmesi çağrısında bulunuldu. Yukarı Karabağ meselesinde Azerbaycan'a verilen destek yinelenirken, çözümün Kafkaslar'da refah ve huzura hizmet edeceği vurgulandı[4].

Özbekistan'ın 1999'dan bu yana katılmadığı zirvelerde Abdullah Gül, Özbek halkını da unutmadı ve şu mesajı yolladı: "Gözden ırak olursak, gönülden de ırak oluyoruz. Hepimiz göz göze olduğumuzda, yan yana olduğumuzda, senede birkaç kez toplandığımızda, gönüllerimizde de şüphesiz ki yerlerimiz çok daha güçlü olarak devam etmektedir. Bir millet 6 devlet olmaktan gurur duyuyoruz." Abdullah Gül, şunları söyledi: "Paylaştığımız coğrafya çok geniş işbirliği imkânlarına sahip olmasının yanı sıra, bazı sorunlarla da karşı karşıyadır. Bu bakımdan, ilerletilmesine katkı sağlamayı hedeflediğimiz bölgesel işbirliği ve dayanışma, bölgemiz için ziyadesiyle mühimdir. Ortak maksadımız, bir taraftan ülkelerimiz ve halklarımızı birbirine daha sıkı kenetleyecek işbirliği imkânları yaratırken, diğer yandan ortaya çıkacak sinerjiden bölgemizin barış, istikrar, huzur ve refahının pekiştirilmesi için istifade etmektir. Türk İşbirliği Konseyi'nin kuruluşuyla, Amelde Birlik şiarını hayata geçirmede tarihi bir adım atılmaktadır. Amacımız, yeni bir bürokratik yapı oluşturmak değil, halklarımızın girişimci ruhunu ve potansiyelini harekete geçirmektir.[5]"

HAZAR BARIŞI VE KIRGIZİSTAN’A DESTEK
Basın toplantısında konuşan Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbanguli Berdimuhammedov, Azerbaycan ile Hazar'da yaşanan sorunun öncelikli problem olmadığını belirterek, “Bizim ortak tarihimiz, sınırlarımız var. Bizim hedefimiz, kardeşlik ilişkilerimizi her zaman sürdürmektir” dedi. Berdimuhammedov, Türkmenistan-Afganistan-Pakistan-Hindistan hattından oluşturulacak doğalgaz boru hattının yaşama geçmesi için ellerinden geleni yaptıklarını da vurguladı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev de Türkmenistan'la ilişkileri konusunda işbirliği sözü vererek, birlikte çalışıyoruz. Gazı ortak paylaşmamız gerekiyor. Bunun için de hem devlet olarak hem de kişisel düzeyde ilişkilerimizi çok iyi sürdürüyoruz” diye konuştu. Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev ise ülkesinin Kırgızistan'ın istikrarı için destek vermeye hazır olduğunu belirtirken, Kırgızistan Geçici Yönetimi Cumhurbaşkanı Roza Otunbayeva, ülkesindeki istikrar için Türkiye'den gelen desteğin devamını beklediğini yineledi[6].

ZİRVEDE ALINAN KARARLAR
Türk İşbirliği Konseyi, "Devlet Başkanları Konseyi, Dışişleri Bakanları Konseyi, Aksakallar Konseyi, Kıdemli Memurlar Komitesi ve Daimi Sekretarya" dan oluşacak.
 Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi'nin İstanbul'da daimi sekretaryası genel sekreterlik görevini emekli Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı yürütecek[7].
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Birinci Zirvesi'nin 2011'de Kazakistan'da, ikinci zirvesi'nin 2012 yılında Kırgızistan'da düzenlenecek[8].
Ekonomik ve ticari ilişkileri geliştirmek amacıyla "Türk İş Konseyi" kurulacak.
Türk kültürü ve mirasının korunması için Bakü'de bir vakıf oluşturulacak.
Astana, 2012 yılı Türk Kültür Başkenti olarak ilan edilecek.
Astana'daki Türk Akademisi bünyesinde bir müze ve kütüphane açılacak.
"Üniversitelerarası Birlik" adı altında bir yapılanmaya gidilerek, bu alandaki işbirliği ilerletilecek.
Araştırma-geliştirme faaliyetleri için özel bir fon kurulacak.
 Nahçıvan Anlaşması’nın imzalandığı 3 Ekim, "Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Günü" olarak kutlanacak.
Türk cumhuriyetlerinin 20. bağımsızlık yıldönümü 2011'de birlikte kutlanacak.

[1] Sabah, 17 Eylül 2010

[2] Zaman, 17 Eylül 2010

[3] Sabah, 17 Eylül 2010

[4] Zaman 17 Eylül, 2010

[5] Sabah, 17 Eylül 2010

[6] Hürriyet, 17 Eylül 2010

[7]   Hürriyet, 17 Eylül 2010

[8] Yeniçağ, 17 Eylül 2010

 

Kaynak: turkocagi.org.tr.http://www.turkocagi.org.tr/modules.php?name=News&file=article&sid=3203

Bu haber 714 defa okundu.