UYUM KANUNLARINDA SORUN ÇIKABİLİR

15 Eylül 2010 12:28 tsi
Referandumdan ‘evet’ çıkmasıyla yargıda yapılacak olan köklü değişiklikler için de süreç başladı. kanunları’nın çıkarılması gerekiyor.

Uyum kanunlarında sorun çıkabilir  

Referandumdan ‘evet’ çıkmasıyla yargıda yapılacak olan köklü değişiklikler için de süreç başladı. Anayasa’da yapılacak değişikliklerin uygulamaya konulabilmesi için öncelikle Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor. Ardından ‘uyum kanunları’nın çıkarılması gerekiyor. Bu kanunların Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi riski bulunuyor

Anayasa değişikliğine göre Anayasa Mahkemesi (AYM) yeniden yapılandırılacak. Halen 11 asıl 4 yedek üyeli Anayasa Mahkemesi, 17 asıl üyeden oluşacak. Anayasa Mahkemesinin mevcut yedek üyeleri ‘asıl üye’ sıfatını kazanacak. Anayasa Mahkemesine kişisel başvuru yapılabilecek. Halen AYM üyesi olanlar 65 yaşını doldurana kadar görevlerine devam edecekler.

TBMM, 2 üyeyi, Sayıştay Genel Kurulunun her üyelik için göstereceği 3’er; 1 üyeyi ise baro başkanlarının avukatlar arasından göstereceği 3 aday arasından gizli oyla seçecek. Cumhurbaşkanı; 3 üyeyi Yargıtay, 2 üyeyi Danıştay, 1 üyeyi Askeri Yargıtay, 1 üyeyi Askeri Yüksek İdare Mahkemesince her üyelik için gösterilecek 3’er aday içinden; en az ikisi hukukçu olmak üzere 3 üyeyi ise YÖK’ün kendi üyesi olmayan yüksek öğretim kurumları öğretim üyeleri arasından göstereceği 3’er aday içinden seçecek. Cumhurbaşkanı, 4 üyeyi de üst kademe yöneticileri, serbest avukatlar, 1. sınıf hakim ve savcılar ile en az 5 yıl raportörlük yapmış Anayasa Mahkemesi raportörleri arasından belirleyecek.

AYM iki bölüm halinde çalışacak

Anayasa Mahkemesi iki bölüm ve Genel Kurul halinde çalışacak. Bölümler, başkanvekilinin başkanlığında 4 üyenin katılımıyla toplanacak. Genel Kurul ise mahkeme başkanının veya başkanın belirleyeceği başkanvekilinin başkanlığında en az 12 üye ile toplanacak. Bölümler ve genel kurul, kararlarını salt çoğunluk ile alacak. Siyasi partilere ilişkin dava ve başvurulara, iptal ve itiraz davaları ile Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara genel kurul bakacak.
Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliğinin iptali ile siyasi partilerin kapatılmasına ya da devlet yardımından yoksun bırakılmasına toplantıya katılan üyelerin üçte ikisinin oyuyla karar verebilecek. Şekil bozukluğuna dayalı iptal davaları Anayasa Mahkemesince öncelikle incelenip karara bağlanacak. Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan sıfatıyla baktığı davalar dışında kalan işleri dosya üzerinden inceleyecek. Ancak, bireysel başvurularda duruşma yapılmasına karar verilebilecek. Mahkeme, gerekli gördüğü hallerde sözlü açıklamalarını dinlemek üzere ilgilileri ve konu üzerinde bilgisi olanları çağırabilecek, siyasi partilerin kapatılmasına ilişkin davalarda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısından sonra kapatılması istenen siyasi partinin genel başkanlığının veya tayin edeceği bir vekilin savunmasını dinleyecek. Anayasa Mahkemesi üyeleri arasından gizli oyla ve üye tamsayısının salt çoğunluğu ile 4 yıl için bir başkan ve iki başkanvekili seçilecek. Görev süresi bitenler yeniden seçilebilecek. Anayasa Mahkemesi üyeleri 12 yıl için seçilecek. Bir kişi iki defa üyeliğe seçilemeyecek. 12 yıldan önce yaş sınırını dolduran üye emekliye ayrılacak.

Yüce Divan

Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı, Kuvvet Komutanları ile Jandarma Genel Komutanı da görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan’da yargılanacak. Yüce Divan kararlarına karşı yeniden inceleme başvurusu yapılabilecek. Genel Kurul’un yeniden inceleme sonucu verdiği kararlar kesin olacak.

HSYK sil baştan

Anayasa değişikliğine göre Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) yeniden yapılandırılacak. HSYK’nın halen 7 olan üye sayısı 22’e, 5 olan yedek üye sayısı ise 12’a çıkarılacak. HSYK 3 daire halinde çalışacak. Adalet Bakanı, HSYK Başkanlığı görevini sürdürecek. Adalet Bakanlığı Müsteşarı da kurulda yer almaya devam edecek. Kurul’un 4 asıl üyesi, yüksek öğretim kurumlarının hukuk dallarında görev yapan öğretim üyeleri ve avukatlar arasından Cumhurbaşkanınca; 3 asıl ve 3 yedek üyesi Yargıtay üyeleri arasından Yargıtay Genel Kurulunca; 2 asıl ve 2 yedek üyesi Danıştay üyeleri arasından Danıştay Genel Kurulunca; 1 asıl ve 1 yedek üyesi Türkiye Adalet Akademisi Genel Kurulunca kendi üyeleri arasından; 7 asıl ve 4 yedek üyesi birinci sınıf olup, birinci sınıfa ayrılmayı gerektiren nitelikleri yitirmemiş adli yargı hakim ve savcıları arasından adli yargı hakim ve savcılarınca; 3 asıl ve 2 yedek üyesi idari yargı hakim ve savcıları arasından idari yargı hakim ve savcılarınca dört yıl için seçilecek. Yerel mahkemelerde görev yapan adli ve idari yargı hakim ve savcılarının seçim yapabilmesi için ise adliyelerde sandıkların kurulması öngörülüyor.

Önce ‘uyum kanunları’ çıkmalı

Öte yandan, referandumdan ‘evet’ çıkmasıyla yüksek yargı da yapılacak olan köklü değişiklikler için de süreç başladı. Anayasa’da yapılacak değişikliklerin uygulamaya konulabilmesi için öncelikle Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor. Ardından da değişikliklerin nasıl uygulanacağını öngören ayrıntılı ‘uyum yasaları’ oluşturulacak. Söz konusu yasalara yargı yolu açık. YSK ise öncelikle referanduma ilişkin kendilerine yapılan itirazları değerlendirecek.[1]

HSYK’da yeni dönem bilmecesi  

Referandum sonucu üye sayısı 7’den 22’ye çıkan HSYK’nın Başkanvekili Kadir Özbek, geçici maddeye göre yeni yapının bir ay içerisinde oluşturulması gerektiğini ancak nasıl hareket edileceğini bilmediğini ifade etti

Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) Başkanvekili Kadir Özbek, referanduma ilişkin soruları cevaplarken, yüzde 58’lik bir oranla ‘evet’ sonucu çıkmasını beklemediklerini vurguladı.
Yasal düzenlemenin kendilerini ve hukuk devletini ilgilendirmesi nedeniyle taraf olma durumunda kaldıklarını ifade eden Özbek, “Bu zaman diliminde çok ağır, zaman zaman çok acımasız bir kampanya dönemi yaşadıklarını” savundu. Özbek, bu dönemde yapılması gereken neyse onu yapmaya çalıştıklarını kaydederek, “Bundan sonra halkımızın çoğunluğunun tercihi bu yönde olduğuna göre fazla söyleyebilecek bir şeyimiz de kalmadı demektir” diye konuştu. Referandum süresince ne halka ne de basına gerçek dışı bir şey söylemediklerini ifade eden Özbek, yargıç disiplini içerisinde hareket etmeye çalıştıklarını belirtti. Özbek, bir gazetecinin “Yeni anayasa uzlaşmayla çıkar mı sizce” sorusuna “Geçmişteki uygulamaya bakarsak fazla umutlu olduğumu söyleyemem, o çalışmanın tarafı olup olmayacağımızı şimdiden söyleme imkanımız yok” cevabını verdi.

Yeni yapı belirsiz

“Türkiye’yi bundan sonra nasıl günler bekliyor” sorusu üzerine Özbek, “İsterdik ki hukuk devleti ilkesi zedelenmesin, yargı daha bağımsız olsun ama bundan sonra bulunduğumuz bugünkü nokta dünden daha geride bir noktadır” dedi. HSYK’da sonuçlandırmaları gereken işler bulunduğunun altını çizen Özbek, referandumun ardından HSYK’da yapılması öngörülen düzenlemeler hayata geçirilinceye kadar çalışmalarını sürdüreceklerini bildirdi. Özbek, geçici maddeye göre yeni yapının bir ay içerisinde oluşturulması gerektiğini ancak nasıl hareket edileceğini bilmediğini sözlerine ekledi.[2]

 

Kaynak: YENİ MESAJ GAZETESİ

[1].http://www.yenimesaj.com.tr/index.php?sayfa=anasayfa&haberno=10003618&tarih=2010-09-15

[2].http://www.yenimesaj.com.tr/index.php?haberno=10003619&tarih=2010-09-15
 

Bu haber 699 defa okundu.