OBAMA'NIN SÖZLERİNİ ERDOĞAN OLUMLU BULDU DİŞİŞLERİ ESEFLE KARŞILADI

24 Nisan 2010 23:07 tsi
ABD Başkanı Barack Obama’nın her yıl 24 Nisan’da sözde “Ermeni soykırımı” tasarısıyla ilgili olarak yaptığı açıklamaya bu yıl iki farklı yorum geldi.

Obama'nın açıklamasına Türkiye'den iki farklı yorum     

ABD Başkanı Barack Obama’nın her yıl 24 Nisan’da sözde “Ermeni soykırımı” tasarısıyla ilgili olarak yaptığı açıklamaya bu yıl iki farklı yorum geldi.

İlk yorum Başbakan Tayyip Erdoğan’dan: "Bazı mahfillerin bu konuyla ilgili beklentileri çok farklıydı. Bu beklentilere Sayın Obama, bizim hassasiyetimizi de gayet iyi bildiği için bu istikamette bir açıklama yapmadı.''

Başbakan, Obama’nın konuşmasıyla ilgili bu olumlu açıklamayı yaptıktan hemen sonra Dışişleri’nden çok sert bir yorum geldi. Bakanlık “Obama’nın açıklamasını esefle karşılıyoruz” dedikten sonra şu açıklamayı yaptı:

"ABD Başkanlarının her yıl 24 Nisan günü yaptıkları yazılı açıklamalar Başkan Obama tarafından bu yıl da tekrarlanmıştır. Hatalı ve tek yanlı bir siyasi bakış açısını yansıtan söz konusu açıklamayı esefle karşılıyoruz.

"Tarihsel gerçeklerin en büyük düşmanı öznel hafıza kayıtlarıdır. Hiçbir ulus bir diğerine kendi hafıza kayıtlarını dayatamaz. Üçüncü ülkelerin de Türk-Ermeni ilişkilerinin tarihi konusunda siyasi saiklerle hüküm verme hak ve yetkileri yoktur."

FARKLILIK NEDEN

Başbakan Erdoğan’ın ve Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklamalardaki bu çelişki dikkat çekti. Kulislerde ise şu yorum yapıldı:

Başbakan Erdoğan ABD’de Obama’yla yaptığı görüşme sonrasında “Biz hassasiyetlerimizi ilettik” demişti. İletilen hassasiyet Obama’nın “soykırım” sözcüğünü konuşmasında kullanmamasıydı.

 Obama, 24 Nisan konuşmasında soykırım kavramını kullanmadı. Bu nedenle Erdoğan konuşmayı olumlu karşıladı. Ancak Dışişleri Bakanlığı Obama’nın geçen yıl olduğu gibi bu yıl da 1915 olayları için Ermeni diasporasının kullandığı “Büyük Felaket” ifadesine yer vermesini “esefle karşılıyoruz” diyerek tepki verdi.

Bunun diplomasideki karşılığı şudur:

Beyaz Saray’daki ikili görüşmede Obama, Erdoğan’ın “Lütfen soykırım kavramını kullanmayın” sözünü dikkate aldı ancak diasporanın da hassasiyetleri nedeniyle Büyük Felaket” kavramını kullanarak Ermeni diasporasına çiçek attı.

Buna karşılık aynı şekilde Başbakan Erdoğan, bu açıklamayı olumlu karşıladığını ifade ederek ABD yönetimine olumlu bir mesaj vermiş oldu. Öte yandan Dışişleri Bakanlığı da “Büyük Felaket” kavramını esefle karşıladığını belirterek Türkiye’nin hassasiyetinin devam ettiğinin altını çizmiş oldu.[1]

Başkan Ronald Reagan 1981'de 'soykırım' dedi     
  
Uzun zamandır olduğu gibi bu yıl da ABD Başkanı'nın sözde 'soykırım' günü nedeniyle yapacağı geleneksel açıklama olay oldu. Bu konu 1920'lerden beri her yıl 24 Nisan'da gündeme geliyor.

ABD Başkanlarının 24 Nisan'da yaptıkları açıklamaların hukuki bir bağlayıcılığı bulunmuyor. Yani Türkiye'nin 1915 olayları nedeniyle maddi anlamda herhangi bir yükümlülük üstlenmesine neden olmayacak.

Dolayısıyla Obama ya da bir başka ABD başkanının "soykırım" demesi, Türkiye'ye ek bir maliyet ya da cezai yaptırım getirmeyecek.

Ancak böyle bir açıklama, uzun yıllardır iddialarının tanınması için uğraşan Ermeni diasporasının bu çabalarına büyük bir ivme kazandıracak. Bununla birlikte Türkiye de uluslararası alanda prestij kaybına uğrayacak.

1970'LERDE HIZ KAZANDI

ABD'de 1915'te yaşananların en üst makam tarafından dile getirilmesinin tarihi 1920'ye kadar gidiyor. Dönemin ABD Başkanı Woodraw Wilson, Kongre'den Ermenistan'ı manda yönetimine alınmasını talep etti.

Wilson konuşmasında, "ABD halkının Ermenistan'da mevcut olan güvensizlik, açlık ve sefaletin yarattığı acı verici şartlardan derin şekilde etkilendiğini" söyledi. O tarihte "soykırım" sözcüğü henüz kullanılmıyordu.

Bu tarihten sonra Ermeni iddialarının ABD'de gündeme gelmesi ise yaklaşık yarım asırlık bir zaman aldı. 1970'lerde Ermeni diasporası, ekonomik anlamda güçlenmesi ve Türk-Amerikan ilişkilerindeki dalgalı seyrin de etkisiyle iddialarının tanınması çabalarına hız verdi.

Bu kapsamda, Jimmy Carter döneminde 16 Mayıs 1978'te Beyaz Saray'da Amerikan Ermenileri için bir resepsiyon verildi. Carter burada yaptığı konuşmada, "1916 yılına kadar olan süreçte bütün Ermeni halkını ortadan kaldırmak için organize bir çaba" olduğunu söyledi.

REAGAN TANIDI

Obama, bugün yapacağı açıklamada, "soykırım" demesi durumunda 1915 olayları için bu terimi kullanan ilk ABD başkanı olmayacak.

Çünkü eski Başkan Ronald Reagan, 22 Nisan 1981'de "Holokost Anma Günü" nedeniyle yaptığı açıklamada, Yahudi Soykırımı'nın kurbanlarını andı.

Açıklamada Reagan, "Öncesinde gerçekleşen Ermeni soykırımı ve sonrasında gelen Kamboçyalı soykırımı gibi Holokost'tan alınan dersler asla unutulmamalıdır" dedi.

Ermeni diasporası, Reagan'ın bu cümlesiyle "soykırım"ı tanıyan ilk ABD Başkanı olduğunu öne sürüyor.

Reagan'dan sonra George Bush, 1990 yılında sözde "soykırım"ın 75'inci yıldönümü nedeniyle bir açıklama yaptı. Baba Bush, 1915 olaylarını "1915-1923 arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun yöneticilerinin elinde yaşanan korkunç katliamlar" olarak nitelendirdi.

24 Nisan'da her yıl açıklama yapma geleneği ise Bill Clinton ile başladı. Clinton da Obama gibi seçim döneminde Ermeni iddialarını tanıyacağı sözü vermiş olsa da 8 yıllık başkanlın döneminde bu vaadini yerine getirmedi.

Clinton ve selefi George W. Bush, her yıl 24 Nisan'da yaptıkları açıklamalarda, olayları "1.5 milyon Ermeni'nin zorla sürülmesi ve katledilmesi" olarak tanımladı.[2]
 

 

Kaynak: HÜRRİYET GAZETESİ

[1].http://www.hurriyet.com.tr/dunya/14522275.asp?gid=373

[2].http://www.hurriyet.com.tr/planet/14519129.asp?gid=286
 

Bu haber 727 defa okundu.