EYALET SİSTEMİ HAZIRLIĞI

22 Nisan 2010 12:00 tsi
Başkanlık sisteminin uygulandığı ABD, bir 'federasyon'dur.Yarı başkanlık sisteminin uygulandığı Fransa ise, bir 'cumhuriyet'tir.ABD, birleşik devletler; Fransa, tek devlettir.

Eyalet sistemine geçiş hazırlığı 

Gazİ Mustafa Kemal, 1923'te arkadaşlarıyla cumhuriyeti ilan etmeye karar verirken, ABD'deki başkanlık sistemini bilmiyor muydu?
Elbette biliyordu.
Bütün sistemleri incelemiş, en uygun sistemin cumhuriyet olduğunu görmüş, hatta 'Cumhuriyet fazilettir' demişti.
Cumhurbaşkanlığı yaptığı 15 yıllık sürede de, bir kez olsun Cumhurbaşkanlığını tartışma konusu yapmadı, yetkilerinin azlığından şikayet etmedi.
Atatürk'ten sonra Cumhurbaşkanı seçilen İsmet İnönü, Celal Bayar, Cemal Gürsel, Cevdet Sunay ve Fahri Korutürk de öyle...
Başkanlık sistemi, sakıncalı görülmeseydi; Cumhuriyet Senatosu, Anayasa Mahkemesi ve Devlet Planlama Teşkilatı gibi ileri kurumları sisteme dahil eden 1961 Anayasası ile getirilemez miydi?
Cumhurbaşkanı'nın yetkileri ve sistem tartışmaları 12 Eylül 1980 darbesinden sonra başladı.
Cumhuriyet Senatosu gibi çok önemli ve gerekli bir organı kaldıran, Cumhurbaşkanı'nın yetkilerini olağanüstü şekilde artıran 1982 Anayasası, Anayasa Mahkemesi'ni de kaldırabilirdi.
Hatırlanacağı gibi, 12 darbesinin lideri Kenan Evren, kendini 'Devlet ve Hükümet Başkanı' ilan etmişti.
Meclis veya halk tarafından değil, Anayasa referandumuyla Cumhurbaşkanı seçildiği için, 'Devlet Başkanı' ünvanı, görev süresi tamamlanıncaya kadar devam etti.

****

Geniş yetkilere sahip Cumhurbaşkanlığını 1989 yılında Kenan Evren'den devralan Turgut Özal, mevcut yetkileri de yeterli görmüyor, daha geniş yetkilere sahip 'Başkan' olmanın hayalini kuruyordu.
1987 seçimlerinde anayasa değişikliği yapabilecek çoğunluğu elde edebilseydi, gözünü kırpmadan başkanlık sistemine geçecekti.
Özal'dan sonra Cumhurbaşkanı seçilen Süleyman Demirel ise, ABD tipi başkanlık sistemini hiçbir zaman savunmadı. Onun hayalinde Fransa tipi yarı başkanlık sistemi vardı.
Şu farkı bilmek gerekiyor:
Başkanlık sisteminin uygulandığı ABD, bir 'federasyon'dur.
Yarı başkanlık sisteminin uygulandığı Fransa ise, bir 'cumhuriyet'tir.
ABD, birleşik devletler; Fransa, tek devlettir.
ABD tipi başkanlık sistemine geçmek cumhuriyete ve üniter devlete veda etmek demek olduğu için, bu sistemi öneren veya getirmek isteyenler, genellikle cumhuriyetle ve üniter devletle sorunu olanlardır.
Cumhuriyet rejiminde devlet başkanı olmaz, cumhurbaşkanı olur.
'Başkanlık Sistemi'nin bir sonraki aşamasının ABD'deki 'Eyalet Sistemi' olduğunu da unutmamalıyız.
Başkanlık sistemini gündeme getirenler zaten bunun altyapısını hazırlıyor.
Yoksa Fransa'daki gibi yarı başkanlık sistemi değil de, ABD tipi başkanlık sisteminde neden ısrar edilsin.

***

Ankara'ya gelen Kırgızistan geçici Hükümeti Birinci Başbakan Yardımcısı Almazbek Atambayev, Stratejik Düşünce Enstitüsü'nde düzenlediği basın toplantısında şöyle dedi:
'Kırgızistan'da yönetime gelen bir Kırgız bir sene sonra kendisini han, padişah, sultan olarak görüyor. Bundan sonra başkanlık sistemi olmayacak, parlamenter sisteme geçilecek. Türkiye'de olduğu gibi, her yerde milletin kontrolü olacak. Cumhurbaşkanı, Başbakan, Bakanlar millete çalışacak, kul olacak. Temiz bir idare olursa, en zengin ülke oluruz.'
Parlamenter sistemimizde bir sorun yok.
Ama sistem, dikta heveslileri tarafından kasıtlı olarak, kötü işletiliyor.
Irak diktatörü Saddam, 'Devlet Başkanı' değil miydi?
Tanrı Türkiye'yi dikta heveslerinden ve heveslilerinden korusun.

Sırrı Yüksel Cebeci-TERCÜMAN

Kaynak: TERCÜMAN GAZETESİ,http://www.tercuman.com.tr/v1/yazaryazi.asp?id=13

Bu haber 987 defa okundu.