RAKAMLARIN DİLİYLE 2009'UN TÜRKİYE EKONOMİSİ

1 Ocak 2010 23:48 tsi
Türkiye ekonomisi, 2008’in son çeyreğinde başlayan küçülmeden bu yıl da kurtulamadı ve üst üste dört çeyrekte ekonomide daralma görüldü.

Rakamlarla 2009’da Türkiye ekonomisi 
 
Uygulanan yanlış politikalar ve küresel kriz 2009 yılında Türkiye ekonomisini fena vurdu. Türkiye ekonomisi, 2008’in son çeyreğinde başlayan küçülmeden bu yıl da kurtulamadı ve üst üste dört çeyrekte ekonomide daralma görüldü. 

2008’in 4. çeyreğinde yüzde 6,5 ile eksiye geçen Türkiye ekonomisi, 2009’un 3. çeyreğinde yüzde 3,3, 9 aylık dönemde de yüzde 8,4 küçüldü. Ekonomide yaşanan daralma işsizliği de artırdı. İşsizlik oranı Şubat ayı itibariyle yüzde 16,1’e kadar tırmandı. Daha sonra gerilemeye başlayan işsizlik Eylül ayında yüzde 13,4 oldu.

Ekonomi ilk 9 ayda yüzde 8,4 küçüldü
Küresel krizin etkisiyle yavaşlayan Türkiye ekonomisi, bu yıl üçüncü çeyrekte yüzde 3,3, yılın 9 ayında ise yüzde 8,4 küçüldü. 2001 yılında özellikle finans sektörünü etkileyen krizle yüzde 5,7 küçülen Türkiye ekonomisi, bu kez de yanlış politikalar ve küresel krizle daha fazla sarsıldı ve masabaşı yanıltıcı büyüme rakamı hesaplamalarına rağmen büyüme hızı 2008’in üçüncü çeyreğinde önemli ölçüde hız kesti, ardından da uzun yıllar sonra ilk kez 2008’in dördüncü çeyreğinde yüzde 6,5’la eksiye geçti. Bu yıl ise ilk çeyrekte yüzde 14,7, ikinci çeyrekte yüzde 7,9 küçülme kaydedildi.

En fazla küçülme inşaat sektöründe
Sektörel bazda bakıldığında 2009 yılının 9 ayında en fazla küçülme yüzde 19,5 ile inşaat sektöründe yaşanırken, imalat sanayi yüzde 12,4, ticarette yüzde 16,3, ulaştırma, depolama ve haberleşme de yüzde 12,2 daralma görüldü. TÜİK verilerine göre, gayri safi milli yurtiçi hasıla (GSYH) cari fiyatlarla yılın üçüncü çeyreğinde 262 milyar 229 milyon lira, 9 ayında da 700 milyar 958 milyon lira oldu. Geçen yıl GSYH cari fiyatlarla 950 milyar 98 milyon lira olmuştu.

İşsizlik had safhada
İşsizlik oranı ise resmi rakamlara göre, bu yıl eylül ayı itibarıyla yüzde 13,4 oldu. İşsizlik oranı bu yıl ocakta yüzde 15,5, şubatta 16,1, martta 15,8, nisanda yüzde 14,9, mayısta yüzde 13,6, haziranda yüzde 13,0, temmuzda yüzde 12,8, ağustosta yüzde 13,4 idi.
Bu yıl eylül ayında toplam istihdam 22 milyon 20 bin kişi, işsiz sayısı 3 milyon 396 bin kişi olarak açıklandı. Geçen yılın aynı ayında ise işsizlik oranı yüzde 10,7, toplam istihdam 21 milyon 802 bin kişi, işsiz sayısı 2 milyon 601 bin kişi olarak belirlenmişti. İşsizlik oranı geçen yıl yüzde 11 olmuştu.

Sanayi rakamları
alarm verdi
Geçen yılın tamamında toplam sanayi üretimi yüzde 0,9 oranında düşerken, elektrik, gaz ve su sektöründe yüzde 0,4, imalat sanayinde yüzde 8,2 gerileme kaydedildi. Öte yandan imalat sanayinde kapasite kullanım oranı, bu yıl kasım ayında yüzde 70,7’ye geriledi. 2008 yılı kasım ayında yüzde 72,9 olan üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanımı, bu yılın aynı ayında 2,2 puan azaldı. Bu yıl söz konusu ayda imalat sanayinde kapasite kullanım oranı devlet sektöründe yüzde 88,8, özel sektörde ise yüzde 70,4 oldu.

Sanayideki düşüş, talep azlığından
Bu arada iş yerlerinin tam kapasite ile çalışmamasının nedenleri arasında talep yetersizliği ilk sırada geldi. İç pazarda talep yetersizliği yüzde 55,4, dış pazarda talep yetersizliği yüzde 29,7 oranında etkiledi. Mali imkansızlıklar yüzde 3,4, yerli mallarda hammadde yetersizliği yüzde 3,7, ithal mallarda hammadde yetersizliği yüzde 1,7, işçilerle ilgili meseleler ise yüzde 1,1 oranında etkili oldu.

Bütçe açığı Ocak–Ekim döneminde 43 milyar TL
2009’da ekonomik faaliyetlerde görülen daralma vergi gelirlerinde düşüşe yol açarken, kamu gelirlerindeki artış program tahminlerinin altında kaldı. Merkezi yönetim bütçesi 2009 yılı Ocak–Ekim döneminde 43 milyar 232 milyon lira açık verdi. Bu yıl 10 ayda merkezi yönetim bütçe giderleri 218,6 milyar lira, merkezi yönetim bütçe gelirleri 175 milyar 368 milyon lira olarak gerçekleşti. Söz konusu dönemde vergi gelirleri 139,2 milyar lirayla geçen yılın aynı döneminin yüzde 0,8 altında kalırken, personel giderleri yüzde 14,8 artışla 47,4 milyar lira, sosyal güvenlik sistemine yapılan transferlerdeki hızlı artıştan önemli ölçüde etkilenen cari transferler kalemi yüzde 34,4 artışla 77,1 milyar liraya çıktı.

İhracat ciddi oranda düştü
İhracatçı Birlikleri kayıtlarına göre bu yıl Ocak–Kasım döneminde ihracat 87 milyar 608 milyon dolar oldu. Kasım sonu itibariyle son bir yıllık ihracat da 94 milyar 798 milyon dolar oldu. Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre ise 2009 yılı Ocak–Ekim döneminde ihracat 83 milyar 214 milyon dolar, ithalat 112 milyar 849 milyon dolar, dış ticaret açığı 29 milyar 635 milyon dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 73,7 düzeyinde gerçekleşti. 2008 yılının tamamında ise 132 milyar 27,2 milyon dolar ihracat, 201 milyar 963,6 milyon dolar ithalat yapılmış, dış ticaret açığı 69 milyar 936,4 milyon dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 65,4 olmuştu.

Dış ticaretin azalması cari açığı düşürdü
Merkez Bankası’nın açıkladığı ödemeler dengesi bilançosuna göre, bu yılın Ocak–Ekim döneminde cari açık, bir önceki yılın aynı dönemiyle karşılaştırıldığında yüzde 79,4 oranında azalarak 38 milyar 319 milyon dolardan 7 milyar 903 milyon dolara geriledi. Cari açık, geçen yılın sonunda 41 milyar 416 milyon dolar düzeyinde idi.

Döviz rezervimiz 75 milyar dolar
2008 yılı sonunda 73 milyar 346 milyon dolar olan Merkez Bankası toplam rezervleri, yüzde 2,3 oranında artarak, 75 milyar 42 milyon dolara çıktı. 4 Aralık 2009 tarihi itibariyle rezervlerin 3 milyar 727 milyon doları altın, 71 milyar 315 milyon doları da döviz rezervlerinden oluştu. 2008 yılı sonunda altın rezervleri 3 milyar 272 milyon dolar, döviz rezervleri ise 70 milyar 75 milyon dolar idi.
Piyasada dolanan para yok denecek kadar az
Piyasadaki kağıt para miktarı ise yüzde 21,3 oranında artış ile 14 Aralık 2009 tarihinde 38 milyar 726 milyon 627 bin liraya çıktı. Geçen yıl sonunda piyasadaki banknot miktarı 31 milyar 926 milyon 476,5 bin lira düzeyinde bulunuyordu.

Kaynak. Yeni Mesaj Gazetesi,http://www.yenimesaj.com.tr/index.php?haberno=10000012&tarih=2010-01-01

Bu haber 603 defa okundu.