TÜRKİYE BÖYLE KÜÇÜLME SAVAŞIRKEN BİLE GÖRMEDİ

1 Temmuz 2009 10:59 tsi
Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve 1929 dünya ekonomik krizini atlatan Türkiye'nin savaşta bile görmediği küçülme, son ekonomik krizde ortaya çıktı.

Ekonomi, 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana tarihimizin en yüksek ikinci küçülmesini gördü

Sanki savaştayız!

Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve 1929 dünya ekonomik krizini atlatan Türkiye Cumhuriyeti'nin bile görmediği küçülme, son ekonomik krizde ortaya çıktı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), GSYH I. Dönem (Ocak, Şubat, Mart) 2009 sonuçlarını açıkladı. Ekonomi yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 13.8 küçüldü.

Yılın ilk çeyreğinde ekonomi yüzde 13.8 küçüldü. Bu oran, 1945 yılındaki yüzde 15.3 küçülmeden sonra Türkiye tarihinin en yüksek küçülmesini gösterdi. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 13.8 azalarak 24 milyar 518 milyon TL'den 21 milyar 145 milyon TL'ye inerken, cari fiyatlarla GSYH yüzde 2.2 azalarak 215 milyar 846 milyon TL'den 210 milyar 997 milyon TL'ye geriledi. Dolar bazında cari fiyatlarla GSYH yüzde 29 azalarak 180 milyar 19 milyon dolardan 127 milyar 812 milyon dolara düştü.

Savaşların ardından bile görülmedi

Türkiye 1945 yılında gördüğü yüzde 15.3'lük küçülmeden sonraki en yüksek küçülmeyi bu dönemde yaşamış oldu. 1939-1945 yıllarını kapsayan İkinci Dünya Savaşı'ndan ekonomik anlamda çok ağır etkilenen Türkiye 1941'de yüzde 10.3 küçülürken, 1945'te tarihinin halen ulaşılamamış en yüksek küçülme oranını görmüştü. Türkiye 2009 ilk çeyrekte yüzde 13.8 küçülürken, bu orana yakın en yüksek küçülme yüzde 13 ile 1927 yılında görülmüştü. Böylece Birinci Dünya Savaşı, Kurtuluş Savaşı ve 1929 dünya ekonomik krizini atlatan genç Türkiye Cumhuriyeti'nin bile görmediği küçülme mevcut krizde ortaya çıktı. Yılın ilk çeyreğinde görülen çift haneli bu küçülme 1932 yılında yaşanan yüzde 10.7'lik küçülme ile birlikte Cumhuriyet tarihinin beş kez yaşanan çift haneli küçülmesinden biri oldu.

Türkiye artık teknik olarak resesyonda

Türkiye ekonomisi 2009 yılının son çeyreğinde de yüzde 6.2 küçülmüştü. Böylece iki dönem üst üste küçülme yaşayan Türkiye ekonomisi, Avrupa'da kabul edildiği biçimiyle teknik olarak resesyona girmiş oldu.  Ekonomi 2001 krizinin ardından yıllık bazda yüzde 5.7 küçüldükten sonra 2008 son çeyreğe kadar kesintisiz olarak büyümeye devam etmişti. 2008 ilk çeyrekte yüzde 7.3, ikinci çeyrekte yüzde 2.8, üçüncü çeyrekte yüzde 1.2 büyüyen ekonomi, bu büyümede gerileme trendinin ardından son çeyreği yüzde 6.2 küçülme ile kapatmış, 2008'da yıllık büyüme de yüzde 1.1'de kalmıştı.

Dolar bazında cari fiyatlarla küçülme yüzde 29

2009 ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine sabit fiyatlarla yüzde 13.8 küçülen GSYH 24 milyar 518 milyon TL'den 21 milyar 145 milyon TL'ye indi.

Cari fiyatlarla GSYH yüzde 2.2 azalarak 215 milyar 846 milyon TL'den 210 milyar 997 milyon TL'ye geriledi. Dolar bazında cari fiyatlarla GSYH yüzde 29 azalarak 180 milyar 19 milyon dolardan 127 milyar 812 milyon dolara düştü.

Sabit fiyatlarla GSYH toplamda yüzde 13.8 küçülme görürken, toptan ve perakende ticaret yüzde 25.4, imalat sanayii yüzde 18.5 küçüldü. İnşaat yüzde 18.9, tarım yüzde 3 küçülme yaşadı. Üretim yapanlar çöküş yaşarken, mali aracı kuruluşların faaliyetlerinde yüzde 10.8, dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetlerinde yüzde 10.7 büyüme gerçekleşti. Madencilikte yüzde 13, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 17.6, elektrik, gaz, su üretim ve dağıtımında yüzde 6.1 küçülme görüldü. Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel hizmet faaliyetleri yüzde 2.8, eviçi personel çalıştıran hanehalkları yüzde 1.4, eğitim yüzde 0.2 küçülme yaşadı.

Cari fiyatlarla sektörler GSYH'sı sabit kaldı

Cari fiyatlarla GSYH, imalat sanayiinde yüzde 11.3 azalarak 32 milyar 962 milyon TL, toptan ve perakende ticarette yüzde 19 azalarak 21 milyar 949 milyon TL, ulaştırma ve haberleşmede yüzde 8 küçülerek 26 milyar 683 milyon TL, inşaatta yüzde 11 azalarak 9 milyar 511 milyon TL, tarımda yüzde 3.9 azalarak 7 milyar 688 milyon TL'ye geriledi.  Cari fiyatlarla en yüksek büyümeyi yüzde 47.2 ile 5 milyar 315 milyon TL'ye çıkan dolaylı ölçülen mali aracılık hizmetleri gösterdi. Elektrik, gaz, su üretim ve dağıtımı yüzde 43.2 artışla 6 milyar 7 milyon TL, mali aracı kuruluşların faaliyetleri yüzde 35.1 artışla 10 milyar 178 milyon TL GSYH yarattı. Sektörler toplamı değişim göstermeyerek 192 milyar 222 milyon TL GSYH oluşturdu.

ASKON: 'Yatırımlar kesintisiz devam etmeli'

Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Mustafa Koca, açıklanan ilk çeyrek büyüme rakamlarıyla ''Ciddi anlamda moral bozmanın ve işi yavaşlatmanın gerçek anlamda yenilgiyi kabullenmek olacağını, seyrin olumluya döndüğünü ve bunu desteklemek gerektiğini'' kaydetti.

Koca, ekonomide açıklanan büyüme oranlarına ilişkin yazılı açıklamasında,  2008 yılının ilk çeyreğindeki yüzde 13,8'lik küçülmenin, bütün beklentilerin altında bir oran olduğunu belirtti. İlk çeyreğin kötü haberinin görüldüğü şu anda, reel olarak ikinci çeyreğin tamamlandığını ve ikinci çeyreğin yukarı doğru dönüşün yaşandığı bir dönem olduğunu vurgulayan Koca, şunları kaydetti: ''Açıklanan rakamlarla ciddi anlamda moral bozmak ve işi yavaşlatmak gerçek anlamda yenilgi kabullenmek olacaktır. Seyir olumluya dönmüştür. Bunu desteklemek gerekir. Hükümete düşen görev de almış oldukları tedbirlerin uygulamasında yüksek dikkat göstererek, yatırımların, kesintisiz devamının sağlanmasıdır. Bunu gerçekleştirebiliriz. Bunu gerçekleştirmek zorundayız.''

ASO Başkanı Özdebir: "Çok vahim bir durum"

Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurettin Özdebir, büyüme rakamlarını değerlendirirken, yüzde 13,8'lik küçülmenin ''çok  vahim bir durum'' olduğunu, ancak bunun yaşandığını, geçtiğini belirtti. Özdebir, "Yarın üçüncü çeyreğe başlayacağız'' dedi.

Özdebir, yüzde 13,8'lik küçülmenin beklendiğini, hatta kendilerinin tahmininin yüzde 14'ler civarında olduğunu söyledi. Türkiye'nin pozitif olarak gelişmekte olan piyasalardan ayrıştığı bir dönemde böyle bir küçülme rakamının ortaya çıkmasının ''çok vahim'' olduğunu dile getiren Özdebir, ''ama şunu da unutmamamız lazım; biz 2008'in birinci çeyreğinde yüzde 7,3 gibi büyük bir büyüme rakamı elde etmiştik. Bunun baz etkisi de var.  Bu, yaşanmış, geçmiş bir olay. Yarın üçüncü çeyreğe başlayacağız'' diye konuştu.

Bazı sektörlerde gidilen KDV ve ÖTV indirimlerine değinen Özdebir, bu tedbirlerin alındığı sektörlerde olumlu gelişmeler görüldüğünü, hatta yurt içindeki üretimleri açısından bazı sektörlerde birinci çeyrekteki rakamların yakalandığını hatırlattı.

AGSD Başkanı Karakuş: "Darbeyi bırakın ekonomiye bakın"

Ankara Giyim Sanayicileri Derneği (AGSD) Başkanı Canip Karakuş, "küçülme büyük" değerlendirmesi yaparak, Türk siyasetinin artık belge ve darbe tartışmasını bırakmasını istedi. Karakuş, yaptığı yazılı açıklamada, "Makul bir küçülme olarak beklediğimiz büyümeyi, beklenilenden yüksek bulduk. Son 1 yıllık küçülmenin Mart ayı sonu itibariyle de yüzde 3.9 küçülme olarak gerçekleşti. Ticaret sektöründeki yüzde 25.4'lük küçülmeye karşılık bankacılık sektöründeki büyümenin yüzde 10.8 olması da anlamlı. Bu derece yüksek küçülmeye rağmen 'Ah!, Vah!' demeden Türkiye'nin önüne bakması gerekir. Türk siyaseti artık belge, darbe tartışmasını bıraksın" dedi.

Kaynak. Milli Gazete,http://www.milligazete.com.tr/haber/sanki-savastayiz-131123.htm

Bu haber 551 defa okundu.