UNESCO

16 Kasım 2007 04:25 tsi
UNESCO,“Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı”nın (United Nations Edurational, Scientific and Cultural Organisation) kısaltılmış ismidir. 16 kasım 1945’de kurulmuştur.

Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal konseyinin bir koludur. UNESCO sembolik bir kelimedir. Türkçe manası, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü"dür. Birleşmiş Milletler Beratının uluslararası işbirliğiyle ilgili 9. bölüm 57. maddesi uyarınca kurulmuş “Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı”nın (United Nations Edurational, Scientific and Cultural Organisation) kısaltılmış ismi. 16 kasım 1945’de kurulmuştur. Teşkilat çalışmaları hakkında BM’ye rapor verir ve buradan teknik yardım görür. Ancak kendi organları, bütçesi ve diğer statüleri bakımından tamamen bağımsızdır. Bütün BM üyeleri devletler aynı zamanda UNESCO’nun da üyesi olabilirler. Türkiye de kurucular arasındadır.

UNESCO amacını programının birinci maddesinde şöyle açıklar:

"UNESCO, milletlerarası bir işbirliğine dayanarak, ilim, kültür ve eğitim yolu ile dünyamızın barış ve güvenliğini korumak maksadıyla kurulmuştur".

1-Milletlerarası karşılıklı tanışmayı ve anlaşmayı sağlayarak, dünya insanlarını birbirine yaklaştırmak.

2-Halk eğitimini sağlamak ve dünyanın geri kalmış yerlerindeki manevi karanlığa bilim ve kültür ışıklarını götürmek.

3-Barışın korunması yolunda yardımcı olmak.

Yeni nesle barış fikri ve insanlık sevgisi vermek muhakkak ki kültür ve bilim yolu ile olur. Kültür ve bilim insanlığa doğru yolu gösterir. Cehalet ise kötü ve karanlık düşünceleri besler. Savaş, fena terbiye, istibdat ve cahilliğin eseridir. Dünyayı barışı, insanlığa mutluluğu getirecek yol, hürriyet, kültür ve bilim yoludur.

UNESCO üyesi devletler kendi ülkelerinde devlet bünyesi dışında çalışan millî komisyonlar kurarlar. Bu komisyonlar UNESCO gayelerine uygun çalışmaların yapılması için hükûmetle işbirliği yaparlar ve bu çalışmaların icrasını takip ederler.

UNESCO’nun gayesi; BM Anayasasında zikredildiği gibi, “adalete, ırk, cins, dil ve din ayrımı yapmaksızın herkes için insan hakları ve temel hürriyetlere cihanşümûl saygıyı sağlamak, bunun için eğitim, bilim ve kültür yoluyla devletler arasındaki işbirliğini geliştirmek ve bu yoldan barışın ve güvenliğin korunmasına katkıda bulunmaktır.” Teşkilat Anayasasında açık bir şekilde belirtildiği gibi UNESCO’nun zor kullanarak değil üye devletlerin kendi istekleri doğrultusunda faaliyette bulunması icab etmektedir.UNESCO’nun FaaliyetleriEğitim: Dünyada okul çağında olan çocukların yarısından fazlası tesis yetersizliği ve öğretmen azlığı dolayısıyla eğitimlerini yapamamaktadır. UNESCO’nun bu alandaki ilk çalışması, Latin Amerika ilk öğretimi için daha çok öğretmen yetiştirme ve öğrencilerin okul haricinde karşı karşıya geldikleri problemleri çözmeye yönelik olmuştur. Başarılı olan bu çalışmanın benzerleri daha sonra Asya ve Afrika’da da tatbik edilerek müspet neticeler alınmıştır. Bunların en büyüklerinden olan “Karaçi Planı” 18 devlet tarafından malî yönden desteklenmiş ve 200.000 Pakistanlı çocuğun mecburî eğitimi 1980’de tamamlanmıştır. Eğitimsiz yetişkinlerin sayısının okula gitmeyen çocuklardan çok fazla olması UNESCO’nun bu alana da eğilmesini mecbûrî kılmıştır. Teşkilat her sene çeşitli devletlerdeki yetişkinlere “temel eğitim” kursları vermektedir. UNESCO’ya bağlı “Education Clearing House” Paris’te çalışmakta, ilgili konularda malûmat toplamakta, eğitim istatistikleri yapmakta, burs dağıtmakta ve üç senelik yayın organı “World Survey of Education”ı çıkarmaktadır.

Doğal bilimler: UNESCO’nun bu alandaki en mühim vazifesi araştırmalarda milletlerarası işbirliğini tesis etmektir. “Kurak Bölgeler “programı 1957’de teşkilatın en büyük projelerinden biri haline gelmiş, kurak ve yarı kurak arazilerin tarım alanları haline getirilmesinde çok faydalı bir rol oynamıştır. Bu kuruluşun diğer bir mühim çalışması da Avrupa Nükleer Araştırma Konsülü’ne (CERN) nükleer enerjinin barışçı maksatlarla kullanılmasında yardımcı olmaktır. Teşkilat aynı zamanda gelişmiş-az gelişmiş bölgeler arasındaki bilgi alışverişine yardımcı olur.

Sosyal bilimler: Teşkilat sosyal ilimler alanında daha çok milletler arasında anlaşmazlıklara yol açan belli problemlerin çözülmesiyle meşgul olur. Hızlı sanayileşme ve gelişmenin meydana getirdiği sosyal problemler de mühim bir yer işgal etmektedir. UNESCO, aynı zamanda BM’nin arzusu üzerine ırklar üzerinde bir araştırma yapmış ve ilmî olarak hiçbir ırkın tabiî bakımdan, yani yaradılış olarak diğerinden üstün olmadığına karar vermiştir.

Kültürel faaliyetler: UNESCO günümüzde milletlerarası sanatçılar ve bilginlerin kurdukları teşkilatları destekleyerek, ilmin ve değişik kültürlerin yayılmasına, ihtiyacı olanlara ulaştırılmasında mühim bir vazife görmektedir. Bu alandaki en mühim çalışmalar doğu-batı kültür değerlerinin incelenmesi konusu üzerinde yapılmıştır. Ancak çapı çok büyük olan bu araştırmalardan bir netice alınamamıştır. Teşkilatın aynı zamanda Milletlerarası Yayın Hakkı Antlaşması ve savaş zamanında kültürel eserlerin korunması konulu çalışmaları mevcuttur.

Kitle haberleşmesi: UNESCO bu alanda da ihtiyacı olan devletlerin, bu konuda imkanı olan devletlerden kitap, film vb. gibi malzemeleri ucuz almasını sağlayarak mühim bir vazife görmektedir.

Teşkilat savaşlarda, sınırların belirlenmesinde arzu etmediği tarafta kalan şahısların yerinin değiştirilmesine de yardımcı olmaktadır.

Bu haber 484 defa okundu.