MALAZGİRT MEYDAN SAVAŞI (ZAFERİ)

26 Ağustos 2008 10:22 tsi
26 Ağustos 1071 tarihinde,Büyük Selçuklu Hükümdarı Alp Arslan ile Bizans İmparatoru IV. Romen Diyojen arasında gerçekleşen Malazgirt Savaşı,"Türklere Anadolu'nun kapılarını açan savaş" olarak bilinir.

     Malazgirt Savaşı, 26 Ağustos 1071 tarihinde,Büyük Selçuklu Hükümdarı Alp Arslan ile Bizans İmparatoru IV. Romen Diyojen arasında gerçekleşen savaştır. Alp Arslan'ın zaferi ile sonuçlanan Malazgirt Savaşı,Türklere Anadolu'nun kapılarını açan savaş" olarak bilinir.
     1060'lar süresince Büyük Selçuklu Sultanı Alp Arslan Türk müttefiklerinin Ermenistan ve Anadolu'ya doğru göç etmesine izin verdi ve Türkler buralarda şehirlere ve tarım alanlarına yerleştiler. 1068 yılında Romen Diyojen Türklere karşı bir sefer düzenledi, fakat Koçhisar şehrini geri almasına rağmen Türk atlılarına yetişemedi. 1070 yılında Türkler(Alp Arslan komutanlığında), günümüzde Muş'un bir ilçesi olan Malazgirt'te Manzikert(Bizans dilinde Malazgirt) ve Erciş kalelerini ele geçirdi. Daha sonra Türk ordusu Diyarbakır'ı (Amid) aldı ve bizans yönetimindeki Urfa'yı kuşattı.Ancak alamadı.Türk Beylerinden Afşin Beyide güçleri arasına katıp Halep'i aldı.Alparslan Halep'de konaklarken Türk atlı birliklerinin bir kısmına ve Akıncı Beylere bizans şehirlerine akınlar düzenlemesine izin verdi.Bu sıradada Türk akınlarından ve son gelen Türk ordusundan çok rahatsız olan bizanslılar tahta ünlü komutan Romen Diyojeni çıkardılar.Romen Diyojen'de büyük bir ordu kurup Constantinopele'den (İstanbul) ayrıldı (13 mart 1071).Ordunun mevcudu 200.000 ile 250.000 arası tahmin edilir.
     Bizasn ordusu düzenli Rum ve Ermeni birlikleri (Yaklaşık 150.000) dışında ücretli Slav,Got,Frank,Gürcü,Uz,Peçenek,Kıpçak askerlerinden oluşuyordu. Ordu ilk olarak Sivas'da dinlendi.Burda halkın çoşkuyla karşıladığı imparator halkın dertlerini dinledi.Şikayetler üzerinede şehrin ermeni mahallesini yıktırıp,bir kısmını öldürüp önderlerini şehirden sürdü. Haziran 1071'de Erzurum'a vardı. Orada, Diyojen'in generallerinden bazıları Selçuklu bölgesine ilerlemeyi sürdürmeyi ve Alp Arslan'ı hazırlıksız yakalamayı teklif etti. Nikeforos Bryennius da dahil diğer generallerin bazıları da bulundukları yerde bekleyip pozisyonlarını güçlendirmeyi önerdi. Sonuç olarak ilerlemeye devam etme kararı verildi.
     Diyojen, Alp Arslan'ın çok uzakta olduğunu veya hiç gelmeyeceğini düşünerek, ve Malazgirt'i ve hatta Malazgirt yakınındaki Ahlat kalesini hızlıca geri ele geçirebileceğini ümit ederek Van Gölü'ne doğru ilerledi.Öncü kuvvetlerini Malazgirt'e gönderen imparator ana kuvvetleriyle yola çıktı.Bu sıradada Halep'te bulunan sultana elçiler göndererek kaleleri geri istedi.Elçileri Halepte karşılayan Sultan teklifi reddetti.Mısır'a hazırladığı seferden vazgeçip Malazgirt'e doğru 50.000 kişilik ordusuyla yola çıktı.Casuslarının verdiği bilgiyle Bizans ordusunun büyüklüğünü bilen Alp Arslan Bizans İmparatorunun gerçek hedefinin İsfahan'a (Bugünkü İran) girmek ve Büyük Selçuklu Devletini yıkmak olduğunu sezdi.
     Ordusundaki yaşlı askerilerin yolda kalmasına neden olan cebri yürüyüşüyle Erzen ve Bitlis yolundan Malazgirt'e varan Alparslan komutanlarıyla savaş taktiklerini görüşmek için Savaş Meclisini topladı.Romen Diyojen ise savaş planını hazırlamıştı.İlk saldırı Türklerden gelecek ve bu saldırıyı kırmaları durumundada karşı saldırıya geçeceklerdi.Alp Arslan ise Hilal Taktiği konusunda komutanlarıyla uzlaşmıştı.

Savaş 

26 Ağustus Cuma sabahı çadırından kalkan Alp Arslan Malazgirt'le Ahlat arasındaki Rahva düzlüğünde,kendi ordugahının 7-8 km uzağında,ovaya yayılmış durumdaki düşman birliklerini gördü.Savaşı önlemek için imparatora elçiler göndererek Sultan barış önerisinde bulundu.İmparator,Sultanın bu önerisini ordusunun büyüklüğü karşısında bir korkaklık olarak yorumladı ve öneriyi reddetti.Gelen elçileride kovdu.Düşman ordusunun büyüklüğünün kendi ordusunun 3-4 katı büyüklüğünde olduğunu gören Sultan Alp Arslan savaştan sağ çıkma ihtimalinin düşük olduğunu sezdi.Askerlerininde hasımlarının sayı fazlalığı karşısında tedirginliğe düştüğünü farkeden Sultan eski bir Türk töresi uyarınca kefene benzeyen beyaz kıyafetler giydi.Atınında kuyruğunu bağlattı.Yanındakilere Şehit olduğu taktirde vurulduğu yere gömülmesini vasiyet etti.Komutanlarının savaş alanından kaçmayacağını anlayan askerlerin maneviyatı arttı.Askerlerinin Cuma namazına İmamlık eden Sultan atına binip ordusunun önüne çıkıp moral yükseltici ve maneviyat arttırıcı kısa ve etkili bir konuşma yaptı.Allah'ın (C.C.)Kuran'da zafer vaadettiği ayetleri okudu.Şehitlik ve Gazilik makamlarına erişileneceğini söyledi.Tamamı Müslüman olan ve büyük çoğunluğu Türklerden oluşan Selçuklu ordusu savaş pozisyonuna geçti.Bu sıradada Bizans ordusunda dinsel ayinler yapılmakta ve Papazlar askerleri kutsamaktaydı.Romen Diyojende eğer bu savaşı kazanması durumunda(ki buna inancı tamdı) ününün ve saygınlığının artacağından emindi.Bizansın eski ihtişamlı günlerine döneceğini hayal ediyordu.En ihtişamlı zırhını giydi ve inci beyazı atına bindi.Ordusuna zafer durumunda büyük vaatlerde bulundu.Tanrı tarafından şeref,şan,onur ve kutsal savaş sevapları verileceğini duyurdu.Alp Arslan savaşı kaybetmesi durumunda her şeyini ve atalarından miras kalan Selçuklu devletinide kaybedeceğini çok iyi biliyordu.Romen Diyojende savaşı kaybetmesi halinde devletinin çok büyük güç,prestij ve toprak kaybedeceğini biliyordu.Her iki komutanda kaybetmeleri durumunda öleceklerinden emindi.Tüm orta çağ devletleri bu büyük savaşın sonucunu bekliyordu.Çünkü Ortadoğu ve Anadolunun kaderi bu savaşla tayin olunacaktı.
Savaş öğle saatlerinde Türk atlılarının toplu ok saldırısına geçmesiyle başladı.Türk ordusunun çok büyük bir çoğunluğu atlı birliklerden oluştuğundan ve nerdeyse hepsindede ok olduğundan bu saldırı Bizanslılarda önemli miktarda asker kaybına neden olmuştu.Ama yinede Bizans Ordusu saflarnı bozulmaksızın korudu.Bunun üzerine ordusuna yanıltıcı bir çekilme buyruğu veren Alp Arslan gerilerde gizlediği küçük birliklerinin tarafına doğru çekilmeye başladı.Bu gizlediği birlikler az miktarda organize olmuş askerlerden oluşuyordu.Türk ordusunun arka saflarında bir Hilal biçiminde yayılmışlardı.Türklerin hızlıca çekildiğini gören Romen Diyojen Türklerin saldırı gücünü yitirdiğini ve sayıca fazla olan Bizans ordusundan korktukları için kaçtıklarını düşündü.En baştan beri Türkleri yeneceğine inanmış imparator bu bozkır taktiğine kanıp kaçan Türkleri yakalamak için ordusuna Saldır buyruğu verdi.Çok az zırkları olduğu için hızlıca geri çekilebilen Türkler,zırh yığınına dönmüş bizans süvarileri tarafından yakalanamıyacak kadar hızlıydı.Ancak buna rağmen Bizans ordusu Türkleri kovalamaya başladı.Yan geçitlerde pusu kurmuş Türk okçuları tarafından ustaca vurulan ama buna aldırmayan Bizans ordusu saldırıya devam etti.Türkleri iyice kovalayıp yakalayamayan üstüne birde çok yorulan(üstlerindeki ağır zırhların etkisi büyüktü) bizans ordusunun hızı durma noktasına geldi.Türkleri büyük bir hırsla kovalayan ve ordusunun yorulduğunu anlayamayan Romen Diyojen yinede takip etmeye çalıştı.Ancak bulundukları mevziden çok ileri gittiklerini ve çevreden saldıran Türk okçularını görüp kuşatıldığını çok geç zamanda anlayan Diyojen geri çekilme buyruğu verme ikilimindeydi.Tamda bu ikilimdeyken geri çekilen Türk süvarilerinin yönlerini tam bizans ordusu üzerine geçip Hücuma kalkmaları ve geri çekilme yollarınında Türkler tarafından kapatıldığını gören Diyojen paniğe kapılarak 'Çekil' buyruğu verdi.Ancak ordusu çevrelerindeki Türk hatlarını yarıncaya kadar yetişen Türk ordusunun ana kuvvetleri Bizans ordusunda tam bir panik başlattı.Kaçmaya kalkan generalleri görüp daha da paniğe kapılan Bizans askerleri en büyük savunma güçleri olan zırhlarını da atıp kaçmaya çalıştı.Bu seferde ustaca kılış kullanan Türk kuvvetleriyle eşit duruma düşüp büyük çoğunluğu yok oldu.
     Türk Soyundan gelen Uzlar,Peçenekler ve Kıpçaklar;Afşin Bey,Artuk Bey,Kutalmışoğlu Süleyman Şah gibi selçuklu komutanları tarafından verilen Türkçe emirlerden etkilenen bu süvari birlikleride soydaşlarının yanına katılınca Bizans ordusu süvari gücününde önemli bir kısmını kaybetti.Sivas'da soydaşlarına yaptıklarının acısını çıkartmak isteyen Ermeni askerleri de savaş alanından kaçınca Bizans ordusu için durumun vahameti arttı.Ordusunun dağıldığını ve komuta etme olanağının kalmadığını gören Romen Diyojen yakın birlikleriyle kaçmaya kalktıysada artık bunun imkansız olduğunu gördü.Sonuçta tam bir bozgun havasına giren Bizans ordusunun büyük bölümü akşam hava kararıncaya kadar yok edildi.Kaçamayıp sağ kalanlar teslim oldular.İmparator omuzundan yaralı olarak ele geçirildi.Bütün dünya tarihi için büyük bir dönüm noktası niteliğinde olan bu savaş, zafer kazanan komutan Alp Arslan'ın, yenik İmparator Romen Diyojen'le antlaşma yapmasıyla son buldu.İmparatoru bağışlayan ve ona iyi davranan Sultan antlaşmaya göre İmparatoru serbest bıraktı.Antlaşmaya göre imparator kendi fidyesi için 100.000 dinar,vergi olarakta her yıl 360.000 dinar ödeyecek ayrıca Antakya,Urfa,Ahlat ve Malazgirt'ide Selçukluya bırakacaktı.Tokat'a kadar kendisine verilen Türk birliği eşliğinde Konstantinapole(İstanbul) doğru yola çıkan imparator tokatta toplayabilidiği 200.000 kadar dinarı kendisiyle birlikte gelen Türk birliğine verip Sultana doğru yola çıkardı.Tahta kendi yerine Mikhael Dukas 7 nin tahta çıktığını öğrendi.Bir ermeni prensi tarafından gözlerine mil çekilerek öldürüldü.

Sonuç

     Michael Dukas,Romenes Diyojen'in imzaladığı antlaşmanın geçersiz olduğunu ilan etti.Bunu haber alan Alparslan'da ordusuna ve Türk Beylerine anadolunun fethi emrini verdi.Bu emir doğrultusunda Türkler anadoluyu fethe başladılar.Bu saldırılarda sonu Haçlı Seferleri ve Osmanlı İmparatorluğuna varacak bir tarihi süreci başlatacaktı.
     Bu savaş,Anadolu'nun Türklerin eline geçmesi durumunu doğurdu.Buda İslam Savaşçısı olan Türklerin,eski Cihad Akınlarını tekrar başlatacağını gösteriyordu.Abbasiler döneminde biten bu akınlar,avrupayı İslam tehdidinden kurtarmıştı.Ancak anadoluyu ele geçiren ve Hristiyan avrupayla Müslüman ortadoğu arasında tampon bölge oluşturan Bizans Devleti'ne çok büyük bir güç ve toprak kaybı sağlayan Türkler,aradaki bu bölgeyi ele geçirerek Avrupaya başlayacak yeni akınların habercisi oluyordu.Ayrıca İslam dünyasında büyük bir birlik sağlamış olan Türkler bu birlikteliği hristiyan avrupaya karşı kullanacaktı.Bütün İslam dünyasının Türklerin önderliğinde avrupaya akın başlatmalarını önceden gören Papa,önlem olarak Haçlı Seferlerini başlatacak ve bu da kısmi olarak işe yarayacaktı.Ancak yinede İslam Dünyasının avrupaya yaptığı akınları durduramayacaktı.

(Bu yazı "vikipedi" sitesinden iktibas edilmiştir.)

 

Bu haber 3,615 defa okundu.