TERCÜMAN-I AHVAL ve AGAH EFENDİ

21 Ekim 2007 10:12 tsi
Tercüman-ı Ahvâl, İstanbul'da 1860-1866 arasında yayımlanan ilk özel Türkçe gazetedir.

Tercüman-ı Ahvâl, İstanbul'da 1860-1866 arasında yayımlanan ilk özel Türkçe gazetedir.

21 Ekim 1860'ta Agah Efendi tarafından çıkarıldı. Önceleri pazar günleri çıkan gazete 22 Nisan 1861'deki 25. sayısıyla birlikte haftada üç gün yayımlanmaya başladı. Gazete zamanla Ceride-i Havadis gazetesiyle rekabet edebilmek için yayınını beş güne çıkardı. Bahçekapı'da bir matbaada basılan gazete, matbaanın altındaki bir tütüncü dükkanından satılıyordu.

Şinasi, Ahmed Vefik Paşa, Ziya Paşa, Refik Bey'in sık sık bu gazetede yazıları yer aldı. Bu yazılarda Osmanlı toplumunun geri kalma nedenleri ve ülkede olup bitenler tartışılıyordu.

Ayrıca edebi eserlerin de yayımlandığı gazetede, batılı anlamda ilk Türkçe oyun olan Şinasi'nin Şair Evlenmesi de (1860) dizi olarak yayınlamıştı.

Gazete, Ziya Paşa'nın kaleme aldığı sanılan ve eğitim sistemine sert eleştirilerde bulunan bir yazı yüzünden Mayıs 1861'de iki hafta süreyle kapatıldı. Bu olay Türk basınında yayın durdurmanın ilk örneği oldu. 792 sayı yayımlanan Tercüman-ı Ahval 11 Mart 1866'da yayınına son verdi.

AGAH  EFENDİ

Çapanzade Agah Efendi (1832-1885) Yeni Osmanlılar’nı en önde gelen şahsiyetlerinden Agah Efendi, Yozgatlı Çapanzade Hulisi Efendi’nin oğludur. Tıp öğrenimi sırasında katipliğe başlar ve bu sırada Fransızca, İngilizce ve İtalyanca öğrenir. Dil öğreniminde çok başarılı olmuş, Paris elçilik sekreterliğine, daha sonra 1854’te Posta Nazırlığı’na getirildi. 1861’de ilk defa posta pulu uygulamasını getirdi. 21 Ekim 1860’ta Tercüman-ı Ahval’i yayımladı. 1866’da Paris’e giderek muhaliflere katıldı. 1871’de amanı düşmanı kabul ettiği Ali ve Fuat paşalar ölünce İstanbul’a döndü, kısa süre İzmir’de devlet görevinde bulunduktan sonra İstanbul’da Devlet şurası üyeğine atandı. Daha sonra fikirlerinden dolayı Ankara’ya sürüldü. 1882’de Rodos’a tayin ve 1883’te de Atina elçisi oldu Agah Efendi yozgat"ta dogdu ve ilk Türk Gazetecisi ünvanını aldı.(1832-1885). Gazeteci, yazar. 1860'da Tercümanı Ahval gazetesini yayımladı. Babıali Tercüme Odası'nda ve orduda mütercimlik, Mostar'da mutasarrıf yardımcılığı yaptı. Postahanei Amire nazırı oldu, 1862'de ilk Türk posta pullarını çıkardı. Vapurlar nazırlığı, Ereğli Kömür Madenleri nazırlığı, Divanı Muhasebat üyeliği yaptı. Namık Kemal'in Yeni Osmanlılar Cemiyetine katıldı. Paris'e kaçtı. Muhbir ve Hürriyet gazetelerinde çalıştı. 1871'de yurda dönüp mutasarrıflık, Şurayı Devlet üyeliği yaptı. 1877'de Bursa'ya ve Ankara'ya sürgün edildi. Rodos ve Midilli mutasarrıflıklarından sonra 1885'de Atina elçisi iken öldü.

Bu haber 493 defa okundu.