1 Ocak 1990

Ermeni olmak

"Bahçelerde mor meni... Verem ettin sen beni... Ya sen İslam ol ahçik... Ya ben olam Ermeni..."
Çocukluğum on yaşıma kadar köyümde geçti. Bayburt'un Kitre Köyü...
Komşumuz Kezban abla kış gecelerinde (şimdi rahmetli) bize hikâyeler anlatırdı. Köroğlu... Kerem ile Aslı... Tek kişilik operet gibiydi. Söz bölümlerini söz ile şiirleri türkü yapıp söyleyerek...
"Ahçik" Ermeni dilinde "genç kız" demekmiş diye duydum. Bazen "ahçik", bazen "aykız" diye söylenirdi...
Kerem ile Aslı'nın hikâyesini bilmeyen var mı?
Kısaca:
Kerem padişah oğludur. Aslı keşiş kızı. Kerem âşık olur. Aslı'dan karşılık bulur. "Dini başkadır" diyerek keşiş Aslı'yı Kerem'den kaçırır. İran, Azerbaycan, Türkiye, Suriye dolaşır dururlar. Keşiş, Aslı'yı kaçırır; Kerem ardından deli divane dolaşır. Sonunda Halep'te buluşurlar ama Aslı'nın gömleği büyülenmiştir. Üstten çözülür, alta gelinceye kadar üstü yine düğmelenir. Kerem "ah" eder. Ağzından alev çıkar; kendi ateşinde kül olur. Aslı'nın saçları tutuşur ve o da kül olur. Küller küllere kavuşur. Canlar cennette buluşur. Her hikâye gibi bu hikâyenin de bir yaşanmışlığı vardır. Aşık Kerem yaşamıştır. Aslı'sına da âşık olmuştur. Şiirlerinden günümüze kalanlar vardır.
Değerli okuyucularım "Bu kadar güncel konu varken hikâyecilik de nereden çıktı" der misiniz?
Ama bu yazım tam da gündemle ilgili....Hani hikâyenin bir yanında Kerem ayrılık sebebini aradan kaldırmak ister ya... Asıl onu yazmak istiyorum:
"Sen İslam ol ya ben Ermeni olam."
Peki gündemle ilgisi?
Gündemle ilgisi şu: Hrant Dink, ne demek istediği üzerinde bir türlü anlaşma olmayan; mahkûm olmasına ve ölümüne sebep olan bir "kan" meselesinde bahis açmıştı ya... İşte ilgi onunla...
Yani bütün milliyetler gibi Ermeniliğin de bir kan meselesi olmadığını Kerem biliyordu... Dahası var! Kerem ile Aslı'yı yaratan halkımız da biliyordu.
Halkımız biliyordu ki "Ermeni olmak demek, Ermeni inancına girmek demektir. Gregoryan olan Ermeni olur."
Yanlış anlaşılmasın... "Milliyet eşittir din" demiyorum. Ama bazen aynen böyle olur diyorum. Örnekler çoktur:
Pakistan'ı Hindistan'dan ne ayırır? Hırvatlar niye Sırplardan ayrı milliyet?
Şimdi asıl diyeceğime geliyorum. Birçoklarının bildiği ama kimilerinin ezberine aykırı tarih bilgileri veriyorum: Bizim coğrafyamızda, bilhassa Doğu Anadolu ve Kafkasya'da Gregoryan mezhebine giren çok sayıda Türk dilli, Türk soylu halk on dokuzuncu yüzyılda başlayan ve yirminci yüzyılın başlarında tamamlanan bir süreçle Ermeni milliyetine dahil olmuşlardır. Hatta Doğu Anadolu'da yirminci yüzyılın başlarında ortaya çıkan isyancı Ermenilerin birçoğu Ermenice bilmeyen Türk soylu Ermenilerdir.
Çünkü! Asırlardan beri gelen anlayış da öyleydi. Müslüman olursa "Müslüman milleti", Gregoryan olursa "Ermeni."
Ermenilik bilinci oluştuktan sonra Protestan Ermenilerinin de var olması durumu değiştirmemiştir.
Gregoryan mezhebine bağlı Türklerin zengin bir Türkçe dini edebiyatlarının olduğunu biliyoruz. Bu konuda kitaplar çıktığını da...
Yani milliyet işleri ilginç işlerdir. Bazen din, bazen dil, bazen soy, bazen coğrafya, bazen aynı devlette uzun süre birlikte yaşamak, bazen hepsinden birer tutam eksik veya fazla ile oluşur. Ama esası ORTAK KÜLTÜR ALANI'dır. ORTAK BİLİNÇ ise milliyeti taçlandırır.
Kan mı? Kanı esas alırsak "Dünyada sekiz tür kan olduğuna göre sekiz millet vardır" demek gerekmez mi?.

Bu yazı 1,328 defa okundu.