ORTADOĞU'YA HALK DESTEĞİ İLE ''İLIMLI İSLAM'' GETİRİLECEK GİBİ

7 Şubat 2011 12:24 tsi
Mısır’da rejim karşıtı gösterilerin 13’üncü gününde Tahrir Meydanı’nda toplanan 5 bin Hıristiyan ve Müslüman, ölen ve ‘şehit’ diye nitelenen protestocular için dua etti.

‘Şehit’lere dua    

Mısır’da rejim karşıtı gösterilerin 13’üncü gününde Tahrir Meydanı’nda toplanan 5 bin Hıristiyan ve Müslüman, ölen ve ‘şehit’ diye nitelenen protestocular için dua etti. Mübarek’in hemen bırakması konusunda muhalefet ile hükümet arasındaki düğüm çözülemedi ama ülkede hayat normale dönmeye başladı. Tahrir Meydanı’nda hâlâ çok sayıda gösterici, tankların buradan gitmesine engel olmak için önlerinde oturuyor.

MISIR’da gösterilerin aralıksız devam ettiği Tahrir (Kurtuluş) Meydanı bugüne kadar böyle bir gün yaşamadı. Protestoların 13’üncü gününde Mısır tarihinde dün ilk kez Hıristiyan ve Müslümanlar birlikte el ele, omuz omuza dua etti. Meydanı dolduran 5 bin kadar göstericiden Müslüman olanlar öğle namazını kıldı. Ardından protestolarda güvenlik güçleri ve Mübarek yandaşlarının ateşinde ölen yaklaşık 300 protestocunun ruhuna dua okumaya başladı. Bu arada boynunda haç sallanan Kıpti Hıristiyan bir din adamı, “Tanrı ölenleri kutsasın” diye duaya başlarken hemen yanında elinde Kuran tutan bir Müslüman şeyh de papaza katıldı. Kalabalık ise, bu manzara sonrası “tek yumruk, tek yumruk” diye slogan atmaya başladı. Yılbaşında İskenderiye’de bir Kıpti kilisesine düzenlenen saldırıda 21 Hıristiyan’ın ölmesi ile yükselen din gerginliği, Mübarek karşıtlığında yerini dostluğa bırakıyordu.

Bankalar açıldı kuyruk oluştu

18 milyonluk başkent Kahire’de yaşam yavaş da olsa normale dönmeye başladı. 25 Ocak’ta protestoların başlamasından bu yana kaosun hakim olduğu kentte hükümet bir haftadır ilk kez, üç saatliğine de olsa bazı bankaların açılmasına izin verdi. Bankalar önünde uzun kuyruklar oluştu.

36 milyar dolarlık panik önlemi

Mısır Merkez Bankası panik halinde para çekme ihtimaline karşı bankalara 36 milyar doları kullanıma açtı. Polisin bazı bölgelerde görev başı yapmasıyla birlikte özel döviz büroları ve petrol istasyonları da hizmet vermeye başladı. Pizza dağıtıcıları motosikletleriyle sokaklarda görünmeye başladı. Kuaförler ve güzellik salonları da kapılarını açtı. Protestocular dükkanlarını açan esnafa çiçek verdi. Gazete dağıtımındaki sıkıntılardan dolayı gelişmeleri televizyonlardan izleyen halka, ülkede yayımlanan tüm gazeteler de ulaştı. Tahrir’i dolduran göstericilerin liderlerinden biri yine de “Taleplerimiz karşılanana kadar sokaklardayız” mesajını verdi. Bazı protestocular ise Tahrir Meydanı’nda tankların altında uyudu. Amaç ise gece tankların çekilip onları tahliye etmek için kullanılmasını önlemekti.

Ordu ağırlığını koyuyor

Ordu, kentte yaşamın normal akışına dönmesi için baskıyı artırıyor. Askerler, 2 Şubatta en az 11 kişinin öldüğü şiddetli çatışmalarda Mübarek yanlılarının göstericilere saldırmak için kullandıkları Tahrir yakınındaki 6 Ekim Köprüsü’nde mevzilendi. Mısır ordusu, meydan üzerindeki Mısır müzesinde de güvenliği arttırdı. Mübarek karşıtlarının meydana kurduğu barikatlar hâlâ dururken, Kahireliler meydanı doldurmaya başladı. Gecenin sakin geçtiği meydanda hâlâ çok sayıda gösterici, tankların buradan gitmesine engel olmak için önlerinde oturmayı sürdürüyor.

İsrail Mısır duvarına hız verdi

MISIR’daki Mübarek karşıtı isyandan en çok tedirginlik duyulan İsrail’de Başbakan Binyamin Netanyahu, Mısır sınırına inşa edilmesi öngörülen duvarla ilgili çalışmaların hızlandırılması talimatı verdi. Haaretz gazetesi, Sina’dan İsrail’e kaçak göçmen girişi ile kaçakçılığı önleme amacıyla başlatılan duvar çalışmalarıyla ilgili Netanyahu’nun hızlandırma talimatının, Mısır’da meydana gelen son olayların ardından geldiğine dikkat çekti. Mısır sınırına yapılan ve bir kısmı elektronik çitten oluşacak olan toplam 250 kilometrelik duvarla ilgili inşaat çalışmaları, kasım ayının sonuna doğru başlamıştı.

Muhalifi vurdular

MISIR’da hükümeti protesto eden muhalifler ile polis arasında yaşanan çatışmalara dair her gün yeni görüntüler ortaya çıkıyor. İskenderiye’de kaydedilen bir görüntü ise izleyenlerin kanını dondurdu. O görüntülerde polise kollarını açarak bağıran adamın polislerce nasıl vurulduğu tüm dehşetiyle gözler önüne serildi.

Mübarek iyi dost

ESKİ ABD Başkan Yardımcısı ve Irak savaşının mimarlarından Richard Cheney, Mısır’ı 30 yıldır yöneten cumhurbaşkanı için, “Hüsnü Mübarek, ABD’nin çok iyi dostudur” dedi. California’da eski başkanlardan Ronald Reagan’ın 100. doğum yılı töreninde konuşan Cheney, “Mısır köklü müttefikimizdir” ifadesini kullanarak, Mısır’daki durumla ilgili dikkatli olunması gerektiğini belirtti. “Bu konuda gizli diplomasi sürdürülmektedir” diyen Cheney, ABD Başkanı Barack Obama’ya da “kamuoyu önünde Mübarek’e baskı yapılmamalı” diye seslendi.

Bazı elçilikler silah sokuyor

MISIR Dışişleri Bakanlığı, bazı yabancı elçiliklerin ülkeye kaçak olarak silah sokmaya çalıştığını iddia etti. Bakanlıktan yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Son günlerde Kahire’deki bazı yabancı elçiliklerin, dokunulmazlığa güvenerek, diplomatik çantalar içinde ülkeye bazı silahlar ve iletişim araçları getirmeye çalıştıkları tespit edilmiştir. Mısır yetkililerinin, kendilerinden izin alınması gereken silah ya da teknolojik gereçlere el koyma hakkı saklıdır.”

13. gün

İKİ haftadır kan, gözyaşı ve isyan çığlıklarına sahne olan Mısır’ın başkenti Kahire’deki ünlü Tahrir Meydanı dün ilk kez barış ve sükunetin hakim olduğu gösterilere evsahipliği yaptı. Mısırlılar ellerine bayraklar salladı, kimileri udla şarkılar söyledi. Ülkede yılbaşında bir kiliseye kanlı saldırı sonrası dorukta olan Hıristiyan-Müslüman gerginliği bile yerini dostluğa bıraktı. Kuran ve haç aynı kareye girdi. Ancak Mübarek’e öfke dinmedi. İlginç kıyafetleriyle dikkat çeken bir Mısırlı gösterici ise meydanın neşe kaynağı oldu. Üzerinde sürekli Mısır bayrağı kıyafeti olan isimsiz kahraman kendi hazırladığı “Mısırlılar kendilerini temsil ediyor” pankartıyla siyasi mesaj da veriyor.

Asker çekilmesin diye

BAZI protestocular Tahrir Meydanı’nda tankların altında adeta kamp kurdu. Amaç ise gece tankların çekilip onları tahliye etmek için kullanılmasını önlemekti. ABD Başkanı Barack Obama’nın “Yes We Can-Evet yapabiliriz” sloganı Mısırlı göstericilerin açtığı pankartlara da konu oldu.

Antalya’dan Mısır’a destek

ANTALYA’da Özgür Düşünce ve Eğitim Hakları Derneği (Özgür-Der) Antalya Temsilciliği üyeleri Mısır halkına destek gösterisi düzenledi. Kışlahan Meydanı’nda toplanan grup, “Yaşasın Mısır intifadası, kahrolsun Mübarek diktası” yazılı pankart açtı. Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek aleyhine sloganlar atan göstericiler, “Mübarek rejimine hayır”, dövizleri taşıdı.

Erdoğan: Mısır halkına silah kullanıldı

BAŞBAKAN Tayyip Erdoğan, Mısır’ın içişlerine karışmak gibi bir durumlarının olmadığı belirtererek, “Ancak burada sadece bir muhalif grubun attığı adım değil, Mısır halkının genelini kapsayan bir durum söz konusu. Temennimiz odur ki kan dursun. Mısır halkının elinde silah yoktur. Maalesef, onlara karşı silah kullanılmıştır” dedi. Erdoğan Sabiha Gökçen Havalimanı’nda düzenlediği basın toplantısında Mısır’da demokratik sisteme geçişin zeminini sağlayacak bir “Güven Yönetimi”nin kurulmasının geçici bir yöntem olabileceğini söyledi. ABD Başkanı Barack Obama ile Mısır’la ilgili bir kaç kez görüştüklerini ve tam bir görüş birliği içinde olduklarını belirten Erdoğan, şöyle konuştu:

Ölü sayısı 500’den fazla

“Bizim Mısır’ın içerdeki kararına müdahale gibi bir gayretimiz olamaz. Mısır’ın geleceğini, halkının demokratik iradesiyle göreceğiz. Biz bunun birer takipçisi olabiliriz oluyoruz. Temennimiz odur ki Mısır halkının bu hak ve özgürlükler noktasındaki demokratik iradesi karşılığını bulsun. Çünkü Mısır’ın huzuru, bölgeyi de çok olumlu şekilde etkileyecektir. Gelişmelere baktığımızda Mısır halkının kararlılığını görüyoruz. Bu kararlılık dalga dalga bütün vilayetlerine yansımış vaziyette. Mevcut yönetimden ciddi manada sıkıntı olduğu ortada. Ölü sayısını 500 civarı diyorlar. Bunun kesinlikte çok üzerinde olduğunu söylüyorlar. Halka karşı bunlar yapılmamalı. Halk ülkesine sahip çıkma noktasında. Şu ana kadar silahsız yaklaşım tarzını, yine aynı şekilde demokratik iradelerine saygı duyulması noktasında sürdürmelidir. En kısa zamanda demokratik geçiş sağlanmalıdır. Bunun zemini nasıl olacak? Bu zemine fırsat verecek bir güven yönetiminin, geçici bir seçim yönetimi olabilir.”

Papandreu ile Mısır konuşması

Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu ile önceki gün telefon görüşmesi yaptı. Başbakanlık Basın Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre, Yunanistan Başbakanı’nın talebi üzerine gerçekleşen görüşmede, ağırlıklı olarak Mısır’daki son gelişmeler ele alındı. Her iki Başbakan, konuyla ilgili yaptıkları diğer temaslar hakkında birbirlerine bilgi verdi. Tarafların görüş alışverişi önümüzdeki süreçte de devam edecek. [1]

'Türkiye modeli'nden ne kastediliyor?     

Tunus ve Mısır'da yaşanan toplumsal hareketlilikler, birçok uzman için bu ülkelerde İslami rejimlerin kurulması riskini içinde barındırıyor. Bu fikre katılmayanlar ise endişe etmeye gerek olmadığını, İslami rejimler kurulmayacağını ve 'Türkiye modelinin' gerçekleşeceğini söylüyorlar. Acaba bu model ne anlama geliyor?

Türkiye modeli denildiğinde herkes aynı şeyi mi kastediyor? Bu soruları iki Ortadoğu uzmanına yönelttik.

Washington merkezli Dış İlişkiler Konseyi'nden (Council of Foreign Relations) Steven Cook, ve Woodrow Wilson Center'dan Roger Hardy'nin görüşleri:

İki farklı model: Türkiye ve AKP

Steven Cook: Washington'da ya da birçok farklı merkezde, Türkiye modeli denildiği zaman ordunun toplum içindeki yerinde dair bir yaklaşım olduğunu sanıyorum. Buna göre ordu siyasi alandaki aşırılıkları temizleyen, ortalamayı belirleyen bir aktör olarak görülüyor.

Ancak ben bu benzetme yapılırken çok daha dikkatli olunması gerektiğini düşünüyorum. Türkiye'de ordu toplumun ciddi kesimleri tarafından hiç de sevilmeyen bir kurum olagelmiştir. Ülkedeki İslamcılar ya da Kürtler başta olmak üzere ordunun siyaset içindeki rolünü benimsememişlerdir. Çünkü ordu otoriter bir politik yapıyı destekleyen bir kurum olagelmiştir.

O yüzden Mısır ya da Tunus olaylarından bahsederken Türkiye modelinin gündeme gelmesi, orduya daha çok rol verilsin anlamını taşıyor olabilir ve ben bunun yanlış olduğunu düşünüyorum.

Altuğ Akın: Yaşanan isyanlar ardından Müslüman dünyasının geleceği konusunda sıklıkla telaffuz edilen bir diğer kavram da "AKP modeli".

Steven Cook: AKP 2002'de iktidara geldiğinden beri ülke tarihinde görülmemiş derecede önemli demokratik adımlar atıldı. Ve bunların sağladığı destek, ordunun siyasete müdahale kabiliyetini de azalttı. Hatta bu reformların orduya rağmen yapıldığını söylemek mümkün.

Dolayısıyla eğer bir modelden bahsedilecekse "2002 sonrası Türkiye’si" demek bence daha doğru olacaktır. Ancak Mısır ve Tunus'ta Avrupa Birliği üyeliği gibi bir süreç ve talep yok. Türkiye'deki demokratikleşme adımlarını hızlandıran bu sürecin eksikliği, bu iki ülkeyi farklı bir noktada bırakıyor.

"AKP model olarak görülüyor, çünkü..."

Bir diğer Ortadoğu uzmanı, Roger Hardy ise AKP'nin model olarak görülmesinin sebeplerine dair şöyle düşünüyor:

Roger Hardy: Son dönemde Ortadoğu’daki İslami hareketler, yetmişlerdeki güçlü pozisyonlarını kaybedip bir çıkmaz sokağı girdiler. Ve bu dönemde AKP'nin yükselişi, bu hareketi kendilerine bir model olarak görmelerine yol açtı.

Ancak bu model ciddi tavizler vermelerini gerektiriyordu. Bu, açık bir şekilde demokrat olduklarını ilan etmeleri, serbest piyasaya olan inançlarını açıklamaları ve Türkiye'de olduğu gibi laik sisteme bağlı olduklarını ifade etmeleri gerekliliği demekti.

Bunlar İslam hukukuna göre yaşamayı amaçlayan bir klasik İslamcı hareket için çok ciddi tavizlerdir. Fakat savunma haline geçmiş ve marjinalleşmiş hareketler için, Türkiye'de yaşananlar yepyeni bir alternatif oldu.

Altuğ Akın: AKP'nin bir model olarak görülmesi söz konusu mu sorusunu Ortadoğu uzmanı Steven Cook'a da sorduk.

Steven Cook: Benim anladığım kadarıyla, birçok insanın beklentisi ve umudu, Tunus'taki Nahda ya da Mısır'daki Müslüman Kardeşler gibi örgütlerin, AKP doğrultusunda ilerlemesi.

Ülkedeki İslamcılar'ın temsil edildiği ancak resmi olarak tanımlanmış seküler bir rejim içinde yer bulan birer hareket haline gelmeleri umuluyor.

Ancak şunu tekrar etmek istiyorum: Washington ve Amerikan'ın müttefiklerinin Türkiye Modeli olarak ifade ettikleri yapıda, öncelikle ordunun ülkedeki siyaseti belirlediği ve aşırılıklara müsaade etmediği bir rejim kastediliyor.

Mısır'daki Müslüman Kardeşler'le AKP arasında kurulan benzetmelerde de bir şeyin gözden kaçtığını düşünüyorum.

Bir parti değil de hareket halinde örgütlenen Müslüman Kardeşler, AKP'den daha çok Türkiye'deki Nurcu hareketle benzerlikler içeriyor.

"Türkiye'den bir şeyler öğrenebilirsiniz"

Altuğ Akın: AKP'nin oluşturacağı model Batı açısından ne gibi problemler barındırıyor? Mesela İsrail'e karşı sertleşen tutum, batının teşvik ettiği model içinde ne şekilde yer buluyor?

Steven Cook: Şurası kesin. Türkiye daha demokratik bir ülke halini aldıkça, öncelikle kendi çıkarları yönüne hareket etme gücünü de kazanıyor.

Bu ABD için bir sorun anlamına gelebilir.

Çünkü otoriter ya da Türkiye'de olduğu gibi yarı-otoriter rejimlerle işbirliği yapılırken, bu ülkeler ABD'nin çıkarlarına aykırı davranmazlar.

Ama şu an Türkiye'nin ABD'nin çıkarlarını düşünmekten önce, kendi belirlediği yönde hareket edebildiğini görüyoruz.

Roger Hardy: Sorunsuz, harika bir modelin olabileceğini sanmıyorum.

Birçok Türk için bu sürecin barındırdığı büyük problemler olduğu da açık.

Ama neticede AKP hâla ayakta ve hâla iktidar.

İslam-demokrasi-serbest piyasa denklemi üzerinde kurulu Türkiye modelini dışarıdan destekleyen George W. Bush gibi liderlerin hem Türkiye’deki İslamcılar tarafından çok sıcak karşılanılmadığı da ortada.

Ayrıca Araplara gidip, "Türkleri izleyin" demek de kabul görecek bir şey değil.

Obama döneminde daha ustaca verilen mesaj ise "Türkiye ve Endonezya" gibi doğru yönde ilerleyen Müslüman ülkelerden öğrenilecek bir şeyler olduğu yönünde.

Açıkça olmasa da Müslüman dünyasına söylenen "Türkiye'den bir şeyler öğrenebilirsiniz."

(Altuğ Akın -BBC Türk) {2}

 

Kaynak: HÜRRİYET GAZETESİ

[1]{http://www.hurriyet.com.tr/dunya/16954463.asp?gid=373}

[2] {http://www.hurriyet.com.tr/planet/16945359.asp}

 

Bu haber 849 defa okundu.