Tüp Bebek(IVF); anne adayının yumurtalıklarından toplanan yumurtalarla, baba adayından alınan spermlerin laboratuvarda birleştirilerek döllenmesi ve elde edilen embriyoların tekrar anne rahimine yerleştirilmesi işlemidir.Tüp bebek tedavsinin başlıca 5 aşaması vardır:
1.Yumurtaların geliştirilmesi ve olgunlaşması
2.Yumurtaların toplanma zamanının ayarlanması
3.Yumurtaların toplanması
4.Yumurtaların laboratuvarda spermle birleştirilmesi(döllenme)
5.Oluşan embriyoların anne rahmine yerleştirilmesi
1) Yumurtaların geliştirilmesi :Yumurtalıklardan fazla sayıda yumurta gelişimini sağlamak için çeşitli ilaçlar kullanılmaktadır. Çünkü; genelde kadınlarda bir siklus süresinde sadece bir yumurta gelişir. IVF tedavisinde ne kadar çok yumurta geliştirilebilirse başarı şansı o oranda artmaktadır. Yumurta gelişimini uyarmak için, adet döneminin 2. veya 3. günü başlanılarak 9-12 gün sure, Human Menapozal Globulin(HMG), Gonal F, Puregon gibi ilaçlar kullanılır. Bunların öncesinde veya birlikte yumurtalıklar üzerindeki beynin baskısını ortadan kaldırmak için Lucrin, Orgalutran Cetrodite gibi ilaçlardan biri tercih edilir. Yumurtalar, folikül adı verilen küçük kistler içerisinde gelişir. Bu foliküller, büyümeleri ile orantılı estradiol hormonu salgılarlar. Folikül içindeki yumurtanın görülmesi mümkün değildir, ancak ultrasonografi ile foliküllerin büyümesi takip edilir
Tedavinin belli günlerinde estradiol hormonu bakılarak yumurtaların gelişimi takip edilir. Yumurtlama yaklaştıkça bu hormona bakılma sıklığı artar. Foliküllerin gelişimi, sayısı, hastaya vajinal ultrasonografi yapılarak takip edilir. Toplanan yumurta sayısı ultrasonografide görülen miktardan farklı olabilir.
2)Yumurtaların toplanma zamanı : Ultrasonografi altında, HCG (yumurta çatlamasını sağlayan ilaç) enjeksiyonunu takiben 35. saatte yumurtalar toplanır. Kanda estradiol hormonu ölçümü ile foliküllerin büyüklüğü ve sayısı yumurta toplama zamanının belirlenmesinde önemlidir. Human koryonik globulin(hCG; pregnyl, profasi), yumurtaların en son olgulaşmasını ve çatlamasını sağlayan LH hormonu etkisine sahiptir. Yumurta toplanmasına karar verilen zamandan 34 - 36 saat önce yapılır.
3)Yumurtaların toplanması : Yumurta toplama günü, çiftlerin mutlaka söylenen zamanda tüp bebek labaratuvarında bulunmaları gereklidir. İşleme gelmeden önceki gece hastanın saat 24:00'den sonra hiçbir şey yiyip içmemesi gereklidir. Genel aneztezi altında, ameliyathane şartlarında, transvajinal ultrasonografi yardımıyla, vajinal yoldan yumurtalıklara ulaşılıp yumurtalar toplanır. Foliküller ultrasonografide görüntülendikten sonra, iğne ile teker teker içlerine girilerek içerikleri özel solusyon içeren tüp içine aspire edilir. Bu tüp hızlıca mikroskop altında yumurtaları bulmak için hazır bekleyen embriyoloğa ulaştırılır. Toplanan yumurtalar inkübator adı verilen özel bir dolaba yerleştirilir. Bir çok hasta işlemden birkaç saat sonrasına kadar uyku hali, bulantı, kusmadan yakınabilir. Hasta kısa zamanda düzelir ve evine gidebilecek hale gelir. 2-3 gün kasıklarda adet ağrısına benzer bir ağrı hissedilebilir. Bununla birlikte sızıntı veya damla şeklinde hafif bir kanama olabilir. Bu tür ağrılar için Parol, Tamol, Vermidon gibi parasetamol içeren ilaçları kullanabilir. Yumurta toplama zamanına karar verildiği gün, hastanın eşi de sperm alınması için kliniğe çağırılır. Yumurta toplama işlemi öncesinde 3 ila 5 günlük cinsel perhiz olması önemlidir. Spermler, masturbasyon aracılığı ile hastanın eşi için özel hazırlanmış odada alınır ve laboratuvarda bir işlemlerden geçirilerek en kaliteli spermler kullanılmak üzere seçilir.
4)Embriyoloji laboratuvarındaki işlemler : Bundan sonraki işlemler; hastaya tüp bebek veya mikroenjeksiyon yapılmasına göre birtakım farklılıklar göstermektedir.
IVF(Tüp Bebek Yöntemi) Her yumurtanın yanına yaklaşık 100 bin ila 200 bin sperm konulur. Bir spermin yumurtanın içine kendi başına girerek döllenme işleminin gerçekleşmesi beklenir. Döllenmiş yumurta hücreleri bölünerek embriyoyu geliştirir. Embriyolar her gün kontrol edilerek 2-3 gün laboratuvar şartlarında büyümeleri sağlanır. IVF; genellikle tüplerinde tıkanıklık nedeniyle gebe kalamayan hastalarda tercih edilen tedavi şeklidir.
Assisted hatching Embriyolog tarafından uygulanan bu teknik, yumurtanın en dış zarının ( zona pellucida ) mikroskop altında lazerle açılarak embriyonun, rahim duvarına yerleşmeden önce, çıkmasını kolaylaştırmaktadır.
Fertilizasyon ve İmplantasyonun tanımı Fertilizasyon döllenmeyi , implantasyon ise uterus ( rahim ) iç yüzüne tutunmayı ifade eder.
5)Embriyoların rahim içine yerleştirilmesi : Yumurtalar toplanıp döllenme işlemi gerçekleştikten 2-3 gün sonra oluşan embriyoların 2-3 tanesi normal jinekolojik muayeneden çok daha kolay, ağrısız ancak çok steril ve hassas bir şekilde anne rahmine özel kateterle yerleştirilir. Bu işlem yaklaşık 10 dakika sürer, işlemden sonra verilen embriyoların sayısı, kalitesi, olabilecek çoğul gebelik riskleri ve alınabilecek önlemler konusunda hastaya ayrıntılı bilgi verilir. Yaklaşık yarım saat istirahat eden hasta evine gidebilir.
Kalan sağlıklı embriyolar Çok sayıda yumurta elde edilen hastalarda 3'den fazla sağlıklı embriyo elde etmek mümkündür. Bu sağlıklı embriyolar dondurularak 3 yıl kadar saklanabilir ve yine bu hasta için kullanılabilir. Bu embriyolar -196C'de dondurularak çok özel koşullarda saklanmakta ve istenildiği anda tekrar hastanın rahimine yerleştirilebilmektedir. Amaç bu ana kadar olan işlemleri yapmadan dondurulmuş embriyolar ile hastanın gebe kalmasını sağlamaktır. Ancak dondurulan embriyolar çözüldükten sonra her zaman iyi kalitede çıkmayabilir ve bu durumda da transfer edilmeyebilirler.
Klinikten ayrılıp eve gidiş Transferden kısa bir sure, yaklaşık 30 dakika sonra hasta evine gidebilir. Fazla stres ve aktivite gerektirmeyen işe sahipse hemen işine geri dönebilir. Bu dönemde cinsel ilişki uygun değildir.
Gebelik Gebeliğin devamını sağlamak için hastaya progesterone içeren vajinal fitil veya iğne veya hCG enjeksiyonları önerilir. Klinikten çıkışta hastaya ilaçların tarifini ve ne zaman gebelik testi vereceğini gösteren bir liste verilir. Gebe kalma şansı hastanın yaş, tanısı ve hangi tedavi yönteminin uygulandığına bağlı olarak değişir. Bu şans 40 yaşı geçen bir kadında %25 iken, genç ve önemli sorunu olmayan , sadece tüpleri tıkalı kadında %60'a kadar çıkmaktadır. Hastanın adet görmesi gebelik olmadığı anlamına gelmez. Kesin tanı; kanda hassas gebelik testi (yumurta toplanıldığı tarihten iki hafta sonra kanda beta-HCG hormonu tayini) ile konulur. Bundan 2 hafta sonra da USG ile rahim içerisinde gebelik kesesi veya keseleri ve durumları izlenir.
Yardımcı üreme teknikleri ile elde edilen gebeliklerde de, aynı spontan gebelikler gibi biyokimyasal gebelik( kanda beta-hCG hormonunun geçici yükselmesi ), düşük, dış gebelik gibi komplikasyonları olabilir. Birden fazla embriyo rahim içine yerleştirildiğinden bu tedavilerde çoğul (ikiz, üçüz) gebelik oranı %20-25 dolayındadır ve bunların önemli bir kısmını ikiz gebelikler oluşturur. Üçüz, dördüz gibi daha yüksek sayılı gebelikler ise özel yaklaşımlar gerektirir.
Bu tedavilerle elde edilen bebeklerdeki anomali oranı normal popülasyondaki gibi %1 oranındadır.
Değerli okuyucumuz,
Yazdığınız yorumlar editör denetiminden sonra onaylanır ve sitede yayınlanır.
Yorum yazarken aşağıda maddeler halinde belirtilmiş hususları okumuş, anlamış, kabul etmiş sayılırsınız.
· Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında açıkça suç olarak belirtilmiş konular için suçu ya da suçluyu övücü ifadeler kullanılamayağını,
· Kişi ya da kurumlar için eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi ya da kurumlara karşı tehdit, saldırı ya da tahkir içerikli ifadeler kullanılamayacağını,
· Kişi veya kurumların telif haklarına konu olan fikir ve/veya sanat eserlerine ait hiçbir içerik yayınlanamayacağını,
· Kişi veya kurumların ticari sırlarının ifşaı edilemeyeceğini,
· Genel ahlaka aykırı söz, ifade ya da yakıştırmaların yapılamayacağını,
· Yasal bir takip durumda, yorum tarih ve saati ile yorumu yazdığım cihaza ait IP numarasının adli makamlara iletileceğini,
· Yorumumdan kaynaklanan her türlü hukuki sorumluluğun tarafıma ait olduğunu,
Bu formu gönderdiğimde kabul ediyorum.
Yorumlar
+ Yorum Ekle