İLBER ORTAYLI: ''VATİKAN'DA MÜTHİŞ BİR ORGANİZASYON VAR''

Ünlü tarihçi İlber Ortaylı kendine ait twittir hesabında; Papa'nın istifası sonrası Vatikan üzerine yapılan tartışmalarla ilgili açıklamalarda bulundu

İşte Ortaylı'nın 7 Mart 2013 tarihli o twitleri:

Kardinallerin yani kilise prenslerinin seçtikleri isim (Papa) bir anda "ulûhiyet" kazanıyor. Normalde ölümüne kadar da orada olması lazım.

Tarihte papaların istifa ettiği zamanlar olmuştur. Bu ne ilk ne de son. Her kurumda da buna benzer istifalar olur.

Vatikan'da müthiş bir organizasyon var. Sadece bildiğimiz Opus Dei, Malta Şövalyeleri vs değil, bilmediğimiz birçok örgütlenme var.

Vatikan küçük bir arazide ama içinde 7 üniversite var. Her zaman araştırmaya açık, her zaman etrafı inceleyen bir yapı.

Mussolini dinle alakası olmayan, sosyalist kafalı bir adam. Ama halkın ilgisini görünce Papalık'la oturdu, anlaştı, 29’da Vatikan kuruldu.

Papa'ya ilk arazi 8. yüzyılda verildi. Böylece Papalık hem "yarı devlet" oldu hem de "mal" sahibi olarak kapitalizmi başlattılar.

Batı'da laikler var. Papaz görmek istemezler, kiliseye adım atmaz, çocuklarını vaftiz ettirmezler ama bu insanlar "Katolik" gibi düşünürler.

Doğu-Batı farkı eğitim sistemi. Batı'da sistemi kilise kurmuş ve insanların tarih, coğrafya, yurttaşlık bilgisinin kökenleri kiliseye ait.

Doğu-Batı kilisesi arasındaki asıl kavga 1204'te Haçlıların İstanbul'u işgal etmekle kalmayıp, insanları öldürüp şehri talan etmesi üzerine

1185'te Pera'da yaşayan Venedik halkının çekilmez tavırlarına karşı rahatsız olanlar bir ayaklanma başlattı ve birçok talan, ölüm oldu.

Venedik bunu unutmadı, bir kenara yazdı ve 1204'te bunun acısını çıkardı. Zaten unutsa “Venedik” olmaz.

Venedik Kudüs'e niyetlenerek yola çıkan Haçlı ordusuna, "o kadar uzağa gitmeyin, İstanbul'da yapılacak iş var" diyerek yol göstermişti.

Venedik "mucize" bir devlet. Doğu'dan alıp Batı'ya veren, bataklıklar üzerinde kurulu bir uygarlık.

Ömer Lütfi Barkan'ın lafıdır: "Ticaret yok olsa Venedik tekrar icat eder." Ticareti ilim haline getirmişler, bankacılık, sigorta vs..

Venedik matbaadan önce gazete çıkartmaya başlamış. Elle yazıp çoğaltıyorlar. Doğu'dan, Batı'dan haberler, ticaretle ilgili araştırmalar vs..

1050-1300 yılları arasında Papalık siyasete çok karışıyor. Yanında olanlar, muhalifler vs.. Avrupa'da Papa ve anti Papa kaynıyordu.

16. yüzyılda Protestanlık çıkıyor. Papalık'a karşı insanların başlattığı bir hareket. Artık insanlar dini kurumları kontrol etmek istiyor.

Osmanlı yer yer Protestanları tuttu, Habsburgları zedelemek için. Protestanlığın ne olduğu Osmanlı için önemli değil, önemli olan siyaset.

Bu karışık zaman diliminde artık "milli devletler" ortaya çıkıyor. Evet henüz adı konmamış ama her alanda eğilimler göze çarpıyor.

Papalık tarihinde en kötü şeylerden biri; engizisyon. Diri diri insan yakıldı. İnanması zor İspanya'da 19. yy'a kadar sürüyor bu mahkemeler.

Yahudiler ve Araplar işkencelerden kurtulmak için din değiştiriyorlar ama "yetmez", "temiz kan lazım" diyorlar. Irkçılığın başlangıcı.

Yahudiler bu yüzünden dünyaya dağıldı. Sadece Osmanlı'ya değil.. Spinoza, İngiliz Başbakan Disraeli ataları buralardan göç eden Yahudiler.

800'de Şarlman imparator olunca taç giymeye Roma'ya gitti. Napolyon ise 1004 sene sonra Roma'daki Papa'yı kendi ayağına getirip tacı giydi.

Papalık imparatorlarla uzlaşma sürecine girdi ve bir zamanlar Osmanlı'ya karşı Avrupa'yı birleştiren Papalık'ın siyasi egemenliği bitti.

Papa Pius, Hitler güçlenmeden önce "yakında giderler" demişti. Kennedy bu sözü hatırlatılınca; "o zaman infallible (yanılmaz) değildim" der

II. Dünya Savaşı sırasında Papalık yapılan zulme ve yolsuzluklara göz yummuştur. inkar etseler de Yahudi dünyası bunu unutmayacak.

Papalık, "Vatikan bütün dünyanın hafızasıdır, tarihidir" diyerek Almanlarla karşı karşıya gelmek istemedi. "Evlerini ve mallarını" korudular

2015 yılında bizden "özür" bekleyenler önce Papalık'ın İkinci Dünya Savaşı'ndaki tavrını ve neden hala "özür" dilemediğini konuşsun.

Bugün Papalık inanılmaz sarsıntılarla karşı karşıya. Karşısındaki İslam dünyası 19. asra göre çok gelişti. Başka mezhepler ortaya çıkıyor...

II. Abdülhamid'e kadar Papalık'la ilişkilerimiz sıkıntılı. Siyaset işte; Protestan İsveç bizim yanımızda, Müslüman İran onların müttefikiydi

İlk müzeyi kuran ve halka açan Vatikan, ta 16. yüzyılda. Fransa ancak ihtilalden sonra, Osmanlı ve İngiltere ise 19. yüzyılda başlayabildi.

MİR HABER