PEYGAMBERİMİZE HAKARET 125 YIL ÖNCE DE SAHNELENMİŞTİ

Peygamberimize ve Müslümanlığa ağır şekilde hakaret eden, İsrail asıllı Amerikan yapımcı Nakoula Basseley'in üstlendiği "Müslümanların Masumiyeti" filmi tüm dünyayı ayağa kaldırdı. Amerika'nın Libya Büyükelçisi Christopher Stevens ve üç elçilik yetkilisinin hayatına malolan protestolar halen birçok ülkede devam ediyor. Hz. Peygamberimize hakaret içeren oyunun bir benzeri 125 yıl önce Fransa'da sahnelenmek istenmiş ancak geniş istihbarat ağına sahip Sultan 2. Abdülhamit Han tarafından başlatılan diplomatik girişimler sonucu hem Fransa'da hem de İngiltere'de yasaklanmıştı. Osmanlı Devletinin diplomatik zaferi Müslümanlara yönelik provokasyonlar daha başlamadan bertaraf edilmişti.

Piyesle birlikte ünlendi

Çamlıca Basım Yayın tarafından yayınlanan Tarihçi Yazar Ahmet Uçar'ın kaleme aldığı "Sultan Güç ve Hassasiyet" adlı kitapta yer alan makalede şu bilgilere yer veriliyor:  Peygamber Efendimiz hakkındaki adice ifadelerle ve alçakça iftiralar dolu olarak yazılmış, hiç bir tarihî hakikatle bağdaşmayan 1800 mısralık bu manzum ve menfur oyunu, tarihî piyesler yazmakla meşhur Fransız Yazar Victonte Henri de Bornier (1825-1901) kaleme almıştır. Daha önce de "Roland'ın Kızı" (La Fille de Roland) adlı piyesiyle İslâm düşmanlığını ortaya koymuş olan Bornier, bu oyunla Batıda çok meşhur olmak, yıllardır kabul edilmediği Fransız Bilimler Akademisi'ne de üye olmak istemekte idi. Nitekim piyesi yazdıktan kısa bir müddet sonra bu emeline ulaşmış; söz konusu Akademi'ye üye kabul edilmişti. Bunun sonucu da sadece Fransa'da değil, Avrupa'nın bir çok ülkesinde tanınan bir yazar olmuştu. Bir başka deyişle o yıllarda İslam düşmanlığı Avrupa'da meşhur olmanın âdeta ön şartı idi. Bornier, 1888'de bu menfur eseri bitirir bitirmez, sahnelenmek üzere Fransa'nın en meşhur tiyatrosu, Comedie François ile anlaşmıştı. Hemen piyesin dekor elbiseleri hazırlanmış ve provaları da başlamıştı.  Sultan II. Abdülhamid tam bu safhada meseleden haberdar olmuştu. Hemen 7 Ağustos 1888'de piyesin engellenmesi için Osmanlı Hariciye Nezareti'ne harekete geçme emri vermişti. Devrin Hariciye Nazırı Said Paşa da aynı gün bu konuda Paris Sefiri Esad Paşaya şu telgrafı çekmişti: "Gazeteler Mr. de Bornier'in "Muhammed" isimli bir eserinin Co-medie François'de sahneye konulmaya hazırlandığını bildirmektedir. Bu eser İslâm aleyhtarı bir düşünceyle yazılmış olduğundan, yasaklanması için gerekli teşebbüs'te bulunmanız rica ederim."

Büyükelçi hemen harekete geçiyor

Paris Büyükelçisi Esad Paşa'nın ertesi gün İstanbul'a verdiği (9 Ağustos 1888) cevap hiç de olumlu değildi. Fransa Dışişleri Bakanı konunun Maarif Nezareti'ni ilgilendirdiğini, kendisinin bu hususta onunla görüşeceğini, ancak piyesin yasaklanmasının mümkün olabileceğini sanmadığını söylemişti. Büyükelçimiz, acilen gönderdiği cevapta bu olumsuz duruma işaretle, bu husustaki temaslarına devamla, gelişmelerden bilahare malûmat vereceğini yazmakta idi. Nitekim Esad Paşanın ikinci cevabı da gecikmemiş ve 18 Ağustos 1888'de gelmişti. Fransa Hükümeti, Osmanlı devletinin ısrarlı taleplerini değerlendirmiştir; piyesin yazarı Bornier, Maarif Nazırının da ısrarı ile eserde bazı değişiklikler yapmayı kabul etmiş ve Fransa Hükümeti de gerekli düzeltmenin yapılması için eserin bir yıl daha sahneye konulmayacağını taahhüt etmişti.

Osmanlı'nın siyasî gücünü gösteriyor

Fransasızlar böylece bu meseleyi - geçici de olsa- çözdüklerini, Sultan II. Abdülhamid'i yatıştırdıklarını düşünüyorlardı. Ancak, II. Abdülhamid sonuçtan hiç de memnun olmamıştı. Bu hususta Fransa'nın İstanbul'daki Büyükelçisi Kont Montebella'yı defalarca huzuruna çağırarak, defalarca ikaz etmiş ve hükümeti nezdinde girişimlerde bulunmasını istemişti. Bunun da etkisiyle olsa gerek piyes yaklaşık bir yıl sonra yeniden gündeme gelince, Fransa Hükümeti kısa süreli tehirlerle piyesi bir müddet daha engelleme yoluna gitmişti. Fakat Sultan II. Abdülhamid kesin çözüm istemekte ve bu menfur piyesin kesinlikle yasaklanması için bütün diplomatik kanalları zorlamakta idi. Sonunda, bunda başarılı da olmuştu. Diplomatik çabalarla piyes Fransa Hükümeti tarafından sadece Comadie François'de değil, tüm Fransa'da yasaklanmıştı. Şüphesiz bunda, Fransa'da iktidara gelen yeni yönetimin, Osmanlılar ile iyi ilişkiler kurmak istemesinin de rolü büyüktü. Bu karar sadece başarılı bir diplomatik girişim değil; 20. yüzyıla yaklaşıldığı bir dönemde Osmanlı siyasî gücünün Sultan II. Abdülhamid tarafından hâlâ başarılı bir şekilde nasıl kullanılabildiğinin de çok açık bir delili idi.

Kaynak: MİLLİ GAZETE  http://www.milligazete.com.tr/haber/tiz-o-piyes-kaldirila-251078.htm