ANAYASA DEĞİŞİKLİK PAKETİ AÇIKLANDI

22 Mart 2010 14:08 tsi
Bir süredir çalışmaları devam eden Anayasa değişikliğine ilişkin taslak metin 3'ü geçici toplam 26 maddeden oluşuyor.

Paket açıklandı 
 
AKP'nin hukukçu kurmayları, Anayasa değişikliği paketini tamamladı. AK Parti'de bir süredir çalışmaları devam eden Anayasa değişikliğine ilişkin taslak metin 3'ü geçici toplam 26 maddeden oluşuyor.

Anayasa değişiklik paketi gündeme geldiğinde yüksek yargı kurumları ve CHP bu girişimi 'yargıyı vesayet altına alma' girişimi olarak değerlendimişti. Özellikle HSYK'nın yapısı tartışma konusu olmuştu. Açıklanan pakette HSYK'nın yapısı değiştiriliyor.

İŞTE DEĞİŞİKLİKLER;

HSYK’NIN YAPISI DEĞİŞİYOR

Anayasa değişiklik paketinde, Hakimler Savcılar Yüksek Kurulu’nun yapısında da değişikliğe gidiliyor. Üye sayısı 21’e çıkarılıyor. Adalet Bakanı’nın, HSYK’nın başkanı olması ilkesi ve Adalet Bakanlığı Müsteşarı’nın kurulun doğal üyesi olması değiştirilmiyor. (Oysa AB raporlarında bu durumun yargı bağımsızlığını etkileyeceğine ilişkin eleştiriler vardı).
HSYK, üç kurul halinde çalışan bir yapıya kavuşturuluyor.
HSYK’nın meslekten çıkarma kararı, yargı denetimine açılıyor. HSYK’nın diğer tüm kararlarına ise yargı denetimi kapalı.

KADINLARA POZİTİF AYRIMCILIK YOK, ENGELLİLERE VAR

Anayasa’ya çocuklara, yaşlılara ve engellilere pozitif ayrımcılık yapılmasının önü açılıyor. Ancak beklenen “kadınlara da pozitif ayrımcılık” getiren madde, taslağa konulmadı. Yani, kadınlara pozitif ayrımcılık yapılmasının önü kapalı.

PARTİ KAPATMA

- Parti kapatma davası ancak TBMM izniyle açılabiliyor.
- Partisinin kapatılmasına neden olan vekilin milletvekilliği düşmüyor
- Meclis’te yapılan konuşmalar, Meclis’in izni olmadan kapatma davasına konu yapılamayacak
- Partilerin “temelli” kapatılmasının önü kesiliyor. Kapatılan partinin yeniden açılmasının önü açılıyor.
- Siyasi yasaklar 5 yıldan üç yıla iniyor

MECLİS YÖNETİMİ GÖREV SÜRESİNE DÜZENLEME

Anayasa paketi ile TBMM yönetiminin görev süresi de, daha önce yapılan ve genel seçimlerin 4 yılda bir yapılmasını öngören Anayasa değişikliğine uygun hale getiriliyor. TBMM’de seçimden sonra ilk seçilen yönetim 2 yıl görev yapacak. Daha sonra seçilen yönetim ise, yeni seçime kadar görev yapacak.

YAŞ KARARLARINA YARGI DENETİMİ

Anayasa’nın 125. maddesindeki değişiklik ile, Yüksek Askeri Şura’nın alacağı askerlikle ilişik kesme kararlarının yargıya götürülmesinin önü açılıyor.

Hakim ve savcıların denetimi için yeni yasa çıkarılacak.

DARBE GİRİŞİMLERİ SİVİL YARGIYA;

Anayasa değişiklik paketinde önerilen değişiklik ile, askerlerin “devletin güvenliği, anayasal düzen ve bu düzenin işleyişine karşı suçların”, sivil mahkemelerde yargılanmasının önü açılıyor. Böylece Ergenekon gibi davalarda “askeri mahkeme mi, sivil mahkeme mi baksın”tartışması ortadan kaldırılıyor.

SİVİLLER SİVİL MAHKEMEDE

Savaş dönemleri dışında, hiçbir sivilin askeri mahkemede yargılanmaması Anayasa’ya giriyor. Hatta savaş halinde bile Askeri mahkemelerin yetkilerinin neler olacağına ilişkin yeni bir yasal düzenleme yapılmasının önü açılıyor.

ANAYASA MAHKEMESİ DEĞİŞİYOR

- Üye sayısı 11’den 19’a çıkıyor

- 3 ÜYEYİ TBMM SEÇEÇEK- 2 üyeyi Sayıştay ve 1 üyeyi barolar aday gösterecek, TBMM bu adaylar içinden seçecek

ÜNİVERSİTE MEZUNU VATANDAŞA ANAYASA MAHKEMESİ ÜYELİĞİ

- Değişiklik paketine göre, Anayasa Mahkemesi’nin kalan üyeleri Cumhurbaşkanı tarafından seçilecek. Adayları, Danıştay, Yargıtay, Yüksek İdare Mahkemesi, YÖK aday gösterecek. Cumhurbaşkanı’nın ayrıca üst yöneticiler, Anayasa Mahkemesi raportörleri ve hatta yüksek öğrenim görmüş Türk vatandaşları arasından da Anayasa Mahkemesi asil üyesi seçme hakkı olacak. Tüm Anayasa Mahkemeleri üyelerinde 45 yaşını doldurmuş olma şartı aranacak.
- Anayasa Mahkemesi üyelerinin görev süreleri 12 yılla sınırlandırılıyor. İkinci kez seçilmelerinin önü kapatılıyor.

YÜCE DİVAN KARARLARINA YARGI YOLU AÇILIYOR

Değişiklik paketi ile, Cumhurbaşkanları, Başbakan ve Bakanları yargılayan Anayasa Mahkemesi’nin, yani Yüce Divan’ın vereceği kararlara da yargı yolu açılıyor.
Ayrıca, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, tüm iç yargı yollarını tükettikten sonra Anayasa Mahkemesi’ne başvuruda bulunmalarının da önü açılıyor. Böylece, vatandaşların Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne gitmeden önce, bir de Anayasa Mahkemesi’ne başvurmalarının önü açılıyor.

ASKERİ YARGIDAN “ASKERLİK GEREKLİLİĞİ” KALKIYOR

Anayasa değişikliğine, sivil ve askeri yargılama arasındaki farkların giderilmesi için de maddeler konulmuş. Buna göre, Askeri yargıtayın kuruluş ve işleyişine ilişkin kanunlar yapılırken, bunların “askerlik hizmetlerinin gereklerine” görev yapılmasının önü kapatılıyor. Buna ilişkin Anayasa maddesinden, “askerlik hizmetlerinin gereklerine göre” ibaresi kaldırılıyor

12 EYLÜL’E YARGI YOLU

Anayasa’nın 12 Eylül askeri darbesini yapanların yargılanmasına engel olan geçici nitelikteki 15. maddesi kaldırılıyor. Böylece başta eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren olmak üzere, 12 Eylül darbe sorumluları hakkında darbe yapılmasının önü açılıyor.

DEĞİŞİKLİĞE KADAR AÇILACAK DAVALAR DA, DEĞİŞİKLİK KAPSAMINDA

Değişiklik paketindeki en ilginç madde ise, getirilen bir geçici madde.
Bu geçici madde, Anayasa Mahkemesi’nde açılacak siyasi parti kapatma davalarına ilişkin. Buna göre, herhangi bir siyasi parti hakkındaki dava, Anayasa değişiklikleri geçmeden açılsa bile, yapılacak değişikliklere tabi olacak.
Yani mesela, Yargıtay Başsavcısı, bugünlerde, daha Anayasa değişiklikleri yapılmadan Ak Parti, CHP, MHP, BDP ya da diğer bir parti hakkında kapatma davası açarsa, bu dava da Anayasa’da yapılacak değişiklikler çerçevesinde görülecek. Yani siyasi parti kapatmaya zorluk getiren maddeler çerçevesinde ele alınacak, cezaları daha az olacak.

ANAYASA MAHKEMESİ YEDEK ÜYELERİNE ASİL ÜYELİK YOLU

Yine getirilen bir geçici madde ile, halen Anayasa Mahkemesi’nde görevde bulunan geçici üyelerin tümünün asil üye haline getirilmesi öngörülüyor. Kalan üyelikler için yapılacak seçimler karara bağlanıyor.

HAŞİM KILIÇ'A SÜRE SINIRI YOK

Anayasa Mahkemesi üyelerine getirilen 12 yıllık görev süresi sınırı, mevcut üyelere uygulanmayacak. Böylece, örneğin 1990 yılından bu yana Anayasa Mahkemesi üyesi olan Başkan Haşim Kılıç’ın emekli edilmesi gündemde olmayacak. Getirilen geçici madde ile, Kılıç ya da onun durumuna benzer mevcut Anayasa Mahkemesi üyeleri, yaş haddine kadar Anayasa Mahkemesi üyeliğine devam edebilecek.

AKP'DEN "YA HEP, YA HİÇ..."

Anayasa değişiklik paketine konulan bir başka geçici madde de önemli;
Çünkü bu madde, Anayasa değişikliklerinin "bir bütün halinde halkoylamasına götürülmesini" öngörüyor. Yani bir anlamda, muhalefetle yapılan görüşmelerde, değişiklik üzerinde anlaşılan maddelerin TBMM'de oylanarak, doğrudan geçirilmesi, anlaşmazlık olan maddelerin ise halkoyuna sunulmasının önü kesiliyor.
Bu konuda en önemli örnek, 12 Eylül'e yargı yolunu açan madde idi. CHP de bu maddeye destek veriyor, dolayısıyla maddenin TBMM'de doğrudan oylanıp, karara bağlanması büyük ihtimal olarak görülüyordu.
Ancak Ak Parti, koyduğu bu geçici madde ile, "ya hep, ya hiç" kuralını getiriyor. Aradan seçilecek maddelerin Meclis'ten geçirilmesinin, muhalefetin beğenmediği maddelerin ise halkoyuna götürülmesinin, yani pakette bir bölünme yapılmasının önünü kapatıyor.[1]

TEPKİLER:

'Bu değişiklikler felakete götürür' 
 
AK Parti'nin Anayasa paketine hukukçulardan farklı tepkiler var.

CNN TÜRK'e konuşan Anayasa Mahkemesi raportörü Osman Can, tasarıyı "mevcuta göre olumlu ama yeterli değil" sözleriyle yorumlarken, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ümit Kocasakal, "Felakete götürür" değerlendirmesini yaptı.

Demokrasi ve Özgürlük için Yargıçlar ve Savcılar Birliği Eşbaşkanı Osman Can / Anayasa Mahkemesi raportörü:

- Kapatma davaları, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı'nın hazırladığı iddianameden sonra Meclis'e geleceğini, takdir doğrudan Meclis'in, politik mekanizmaların olmalı. Çünkü iddianameler Türkiye'de politik bir araç, ideolojik silah olarak kullanılıyor.

- HSYK'ya üye seçiminde Meclis'in devre dışı bırakılması olumlu değil.

- Anayasa Mahkemesi'ne üye seçiminde mevcut duruma göre çoğulculuk getiriliyor ama bu kompozisyon Avrupa'daki standartları birebir yansıtmıyor.

- Taslak, mevcut durumdan daha olumlu ama arzuladığımız düzeyde değil.

Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ümit Kocasakal:

- Bu değişiklikler felakete götürürür.

- Parti kapatmada Meclis'in devreye girmesi kuvvetleri ayrılığının ortadan kalkması demektir. Parti kapatma yargısal bir karar ve denetimdir. Yasama tasarrufuna bağlayamazsınız. Bunun adı kuvvetler birliği olur. Türkiye adım adım buraya gidiyor. Herşey yasamanın elinde toplanıyor.

- Yürütme yasamayı da yutmuş halde. Herşeyi yürütmeye bırakıyorsunuz. Buna artık kimse hukuk devleti diyemez. Bunun amacının demokrasi olmadığı, yargının bağımsızlığının ortadan kaldırılması ve yargının bağlı hale getirilmesi olduğu çok açıktır.

- Referanduma götürme kararında da aynı kötü niyeti görmek mümkün. Bunlar ayrı ayrı oylanmalı. Bu gerçek anlamda referandum olmayacak, hükümet için güvenoylaması olacak.

AK Parti taslağında parti kapatma bölümü

- Siyasi partilerin kapatılması zorlaştırılıyor. Siyasî partilerin kapatılması, Yargıtay Cumhuriyet Bassavcısının talebi üzerine, Türkiye Büyük Millet Meclisinde grubu bulunan her bir siyasî partinin beşer üye ile temsil edildiği ve Meclis Başkanı başkanlığında oluşturulacak.

Komisyonun üye tam sayısının üçte iki çoğunlugu ve gizli oyla verecegi izin üzerine açılacak dava, Anayasa Mahkemesince kesin olarak karara bağlanacak. Komisyonun bu kararı, yargı denetimi dışında. Reddedilen izin basvurusunda ileri sürülen sebepler, hiçbir şekilde yeni bir başvuruya konu olamayacak. Siyasî parti gruplarında ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde izin konusunda görüşme yapılamayacak ve karar alınamayacak [2]

Kaynak. VATAN GAZETESİ

[1].http://www9.gazetevatan.com/Paket_aciklandi/295249/1/ 

[2].http://haber.gazetevatan.com/Bu_degisklikler_felakete_goturur/295333/1/
 

Bu haber 1,705 defa okundu.